Vücuttaki atıkların dışarı atılması işlevi ile vücudumuz için hayati önem taşıyan böbreklerde çeşitli sebeplerle işlevsel bozukluklar oluşabilmektedir. Böbrek işlevlerinde bozukluk olması halinde hastaların medikal tedavilerle birlikte hastalığa yönelik hazırlanan beslenme planına da uyması gerekmektedir. Böbrek hastalıklarında beslenme ile ilgili detaylara geçmeden önce böbreklerde oluşabilen fonksiyonel bozukluklardan bahsetmek gerekmektedir.

Kronik Böbrek Yetmezliği

Böbrek fonksiyonlarının bozulması ile ilgili en sık karşılaşılan hastalık kronik böbrek yetmezliğidir. Kronik böbrek yetmezliği her iki böbreğin ya da tek bir böbreğin işlevlerini yerine getirememesi durumudur. Böbreklerin en önemli işlevi vücuttaki atıkların dışarıya atılmasıdır. Böbrek işlevlerinde aksama olması halinde toksinler vücutta birikmeye başlar. Kanda üre ve kreatinin maddeleri yükselir. Vücuttaki elektrolit dengesi bozulur. Bu durum hayati risk oluşturur. Çeşitli tedavilere ek olarak hastalığa uygun bir beslenme planı ile hastaların yaşam kalitesini arttırmak ve hastalığın sebep olduğu şikayetleri azaltmak mümkün olmaktadır.

Böbrek Hastalıklarında Temel Besin Öğeleri ve Mineraller

Protein

Protein vücutta üretilemeyen ve dışardan alınması gereken bir temel besin öğesidir. Süt, peynir, yumurta gibi besinler hayvansal protein kaynaklarına; soya, baklagiller, yağlı tohumlar da bitkisel protein kaynaklarına örnek olarak verilebilir. Böbrek fonksiyonları yetersiz olan hastalarda proteinin fazla alınması şikayetlerin artmasına sebep olabilmektedir. Bu nedenle protein alımının sınırlandırılması gerekebilmektedir. Hastanın ne kadar protein alması gerektiği mutlaka hekim ve diyetisyen tarafından belirlenmelidir. Çünkü her hastada proteine ihtiyaç duyulan miktar değişmektedir.

Karbonhidratlar

Vücudun enerji ihtiyacını karşılayan karbonhidratlar da fazla tüketilmesi halinde çeşitli problemlere sebep olabilmektedir. Enerji için kullanılamayan fazla karbonhidrat yağa dönüşerek vücutta depolanır. Böbrek hastaları için kanda yağ seviyelerinin yükselmesi istenmedik bir durumdur. Bu nedenle karbonhidratların da dengeli tüketilmesine özen gösterilmesi gerekmektedir.

Yağlar

Böbrek hastaları; zeytinyağı, fındık yağı gibi bitkisel yağları tercih etmelidir. Hayvansal kaynaklı yağlardan kaçınmalıdır. Ayrıca yağ tüketimi de sınırlandırılmalıdır. Kolesterol seviyesinin yükselmemesi önemlidir.

Tuz

Böbrekler işlevini tam olarak yerine getiremediğinde vücuttaki tuzu dışarıya atması mümkün olmayabilmektedir. Fazla tuz birikimi ise hipertansiyon gibi önemli hastalıklara sebep olabilmektedir. Bu nedenle genel olarak böbrek hastalarının tuz tüketimini kısıtlaması gerekmektedir.

Su

Toksinlerin atılması için su hayati öneme sahiptir. Özellikle böbrek hastalarında su tüketimi çok daha kritiktir. Böbrek hastalarının alması gereken sıvı miktarı hastanın yaşı, sağlık durumu ve hastalığın hangi seviyede olduğuna göre değişebilmektedir. Bu nedenle sıvı miktarı da hekim tarafından belirlenmelidir.

Kalsiyum ve Fosfor

Böbrek hastalarında vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesinin bozulduğu görülmektedir. Kanda fosfor değeri yükselir, bununla birlikte kalsiyum değeri azalır. Böbrek hastalarının dengeyi tekrar kurabilmesi için fosfordan fakir, kalsiyumdan zengin besinler tüketmesi önemlidir.

Potasyum

Potasyum da böbrek hastalıklarında çok fazla yükselebilen minerallerden birisidir. Kandaki potasyum değerinin yükselmesi çeşitli yan etkilere sebep olabilmektedir. Bu nedenle potasyumdan zengin besinlerin sınırlandırılması gerekebilmektedir.

Böbrek Hastalıklarında Beslenme Önerileri

Böbrek hastalıklarında beslenme konusunda dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır. Hastaların beslenme önerilerine uyması tedavinin önemli bir parçasıdır.

Böbrek hastalarının uzak durması ya da sınırlandırması gereken besinler

  • Tuzlu gıdalar
  • Konserve yiyecekler
  • Salamura ürünler
  • Et ve tavuk suyu tabletleri (bulyonlar)
  • Sucuk, sosis, salam gibi işlenmiş etler
  • Paketli ve hazır gıdalar
  • Mayalı yiyecekler
  • Fındık, fıstık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar ve kuruyemişler
  • Muz, kavun, kurutulmuş meyve, patates, havuç gibi potasyumdan zengin besinler
  • Yüksek fosfor içerdiği için balık
  • Böbrek, ciğer, yürek gibi kolesterol seviyesi yüksek olan sakatatlar

Ancak bu besinlerin ne kadar tüketilmesi ya da ne kadar sınırlandırılması gerektiğinin mutlaka hekim tarafından belirlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Çünkü hastanın genel sağlık durumu, yaşı, hastalığın derecesi gibi durumlara göre besin ihtiyacı da değişmektedir.

Böbrek hastalıklarında önerilen beslenme alışkanlıkları

  • Öğün atlamayın.
  • Hekiminizin önerdiği beslenme planına uymaya çalışın.
  • Sıvı tüketiminizi takip edin. Hekiminizin sıvı miktarı önerisine sadık kalın.
  • Sağlıklı pişirme yöntemlerini tercih edin. Kızartma yönteminden uzak durun.
  • Düzenli egzersiz yapın.
Kasım 24, 2022