İltihaplı romatizma eklemlerde ve diğer yumuşak dokularda enflamasyona neden olan pek çok problemi ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu problemlerin çoğu romatoid artrit, sedef hastalığına bağlı iltihaplı romatizma, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıklardır. Romatizmal hastalıklarda eklemlerde, kaslarda veya vücudumuzun organlarını ve diğer yapılarını destekleyen yumuşak dokularda enflamasyon (iltihap) oluşmaktadır.
İltihaplı Romatizma Nedenleri Nelerdir?
Pek çok romatizmal hastalık otoimmundur, yani vücudun bağışıklık sistemi kişinin kendi hücrelerine ve dokularına saldırmaktadır. Bunun dışında kişinin genetik yapısı da hastalığın gelişiminde rol oynamaktadır. Tabi ki genler tek başına belirleyici değildir. Hastalığa göre değişmekle beraber sigara, geçirilen enfeksiyonlar, yaşam tarzı, stres, hormonlar gibi diğer pek çok faktörde hastalığın gelişiminde etkendir. Gut hastalığında ürik asit birikimi gibi bazı romatizmal hastalıklar ise kristallerin eklemlerde birikimi ile oluşmaktadır.
İltihaplı Romatizma Belirtileri
İltihaplı romatizmal hastalıklarda;
- eklemlerde ağrı,
- şişlik,
- ısı artışı ve hassasiyet
- sabah tutukluğu
hastalığın karakteristik bulgularıdır.
Pek çok iltihaplı romatizmal hastalıkta sistemik tutulum olmaktadır, yani hastalık tüm vücudu etkilemektedir. Hastalığın tipine göre cilt döküntüleri, göz enflamasyonu, saç kaybı, ağız ve gözde kuruluk, ateş gibi ek belirtiler olmaktadır.
İltihaplı Romatizma Tanısı Nasıl Konur?
Hastanın belirtileri, hastalık hikayesi ve fizik muayene bulguları tanı konmasında çok önemlidir. Hastalığın tipini belirlemek, diğer hastalıkları dışlayıp tanıyı doğrulamak için laboratuar incelemeleri, röntgen ve diğer görüntüleme yöntemlerinin yapılması gerekir. Hastalığının kesin teşhisinde düzenli olarak muayene ve doktor kontrollerinin aksatılmaması da gereklidir.
Romatoid Artrit
İltihaplı romatizma hastalıklarından en yaygın olanlarından biri romatoid artrittir. Bu hastalıkta eklemlerde şişlik ve ağrı oluşur. Genellikle el ve ayaktaki küçük eklemlerde tutulum görülür. Başlangıçta şikayetler azdır, zaman zaman artış gösterir ve vücudun hem sağ hem de sol eklem bölgelerinde tutulum olur. Şikayetler kişiden kişiye ve günden güne değişiklik gösterir. Başlangıçta hastalar kendilerini çok yorgun hissedebilirler. Erken teşhiste önemli şikayetlerden biri sabah tutukluğudur. Sabah tutukluğu genellikle sabahları veya istirahat sonrasında el ve ayaklarda sertlik olması ve hareketle şikayetin azalmasıdır. İltihaplı romatizmada sabah tutukluğu birkaç saate kadar sürebilir. İltihaplı olmayan romatizmalarda sabah tutukluğu kısa sürelidir. Eklemlerde sertlik ve eklem ağrısı, eklem şişliği, ateş, eklem hareketlerinde azalma, kilo kaybı, ağızda ve gözde kuruluk, ellerde uyuşma ve karıncalanma gibi pek çok semptom eşlik edebilir. Eklem dışında akciğer, göz, kan damarları ve cilt tutulumu da olabilir. Tedavisiz bırakılırsa hastalık eklemlerde kalıcı harabiyete ve sonuçta fonksiyon kaybına neden olur. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi kalıcı hasar gelişimini önlemek için önemlidir.
Ankilozan Spondilit
Bir diğer yaygın olan hastalık ise ankilozan spondilittir. Ankilozan spondilit esas olarak omurgayı etkiler. Ancak bunun dışında diğer eklemlerde ve göz, kalp gibi vücudun diğer bölgelerinde de etkilenme olabilir. Hastalığın şiddeti kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Hastaların pek çoğunda bel fıtığında olduğu gibi bel ve kalça arka bölgelerinde ağrı şikayeti olmaktadır. Bazı hastalar dönemsel orta düzeyde bel-sırt ağrısı ve rahatsızlıktan şikayet ederler. Bazı hastalarda ise özellikle sabahları daha şiddetli olan, gece uykudan uyandırabilen ve çok uzun süre devam eden omurga ağrısı (boyun, sırt veya bel bölgesinde) olmaktadır. Hastalar yıl içinde hiç şikayetlerinin olmadığı dönemler yaşayabilirler. Hastalığın şiddetine göre tedavide hasta eğitimi, ilaç tedavileri, fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları yapılmaktadır.
İltihaplı Romatizma Tedavisi
İltihaplı romatizmal hastalıklarda erken teşhis ve tedavi önemlidir. Bu hastalıkların teşhisinde fizik muayenenin yanısıra laboratuvar incelemeleri, röntgen ve diğer görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır. Romatizmal hastalıklar teşhisin konulması ve tedavinin düzenlenmesinde uzun bir muayene, tetkik, tedavi ve izleme süreci gerektiren hastalıklardır. Hastalıklar hafif ağrı ve şişme şikayeti ile başlayıp ilerleyen dönemlerde ağrılarda artış ve birçok eklemin etkilenmesi ile daha şiddetli bir hastalık dönemine geçebilir. Bu nedenle hastaların takiplerini aksatmamaları gerekmektedir.