Yaşam alanlarında gözle görülemeyen ancak varlıkları bilinen mikroorganizmalar gibi çeşitli biyolojik etkenler bulunur. İnsan vücudu ile temas halinde olan bu organizmalar her zaman bir hastalığa neden olmasa da bazı kişilerde çeşitli enfeksiyon hastalıklarına yol açabilir. Zararlı mikroorganizmaların yol açtığı rahatsızlıklardan biri ise enfeksiyonlara en açık bölgelerden olan genital bölgedeki enfeksiyonlardır. Vajinal enfeksiyonlar olarak adlandırılan bu rahatsızlıklar, sık görülen enfeksiyon hastalıklarının başında gelmektedir.
Tıp dilinde vajinit olarak adlandırılan vajinal enfeksiyonlar, vajina dokusunun çeşitli enfeksiyonlar veya vajinal floranın bozulması yüzünden iltihaplanması durumunu ifade eder. Farklı nedenlere bağlı olarak zararsız mikroorganizmaların sayısında azalma olması, vajina dokusunda iltihaplanmaya yol açan organizmaların sayısının artmasına neden olur. Buna bağlı olarak vajinal enfeksiyonlar oluşur. Vajinal enfeksiyonun bir diğer nedeni ise vücutta yer almayan bazı organizmaların genital bölgeye doğrudan bulaşmasıdır.
Vajinal Enfeksiyonlar Nelerdir?
- Mantar enfeksiyonları: Candida albicans mantarı nedeniyle oluşan mantar enfeksiyonları en sık görülen vajinal enfeksiyon türüdür. Mantar enfeksiyonları genellikle kaşıntı, yanma, vajinal akıntı ve ağrıya neden olabilir.
- Bakteriyel enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar, vajinanın normal bakteri dengesinin bozulması sonucu oluşan bir enfeksiyondur. Bakteriyel enfeksiyonlar genellikle kötü kokulu vajinal akıntı, kaşıntı ve yanma hissiyle kendini gösterir.
- Trichomonas enfeksiyonları: Trichomonas vaginalis adlı parazitin neden olduğu bir enfeksiyondur. Trichomonas enfeksiyonları genellikle kötü kokulu, yeşilimsi sarı veya köpüklü vajinal akıntı, kaşıntı ve yanma hissi ile kendini gösterir.
- Atrofik vajinit: Menopoz sonrası kadınlarda hormon seviyelerindeki düşüş nedeniyle vajinanın incelmesi ve kuruması ile oluşan bir durumdur. Atrofik vajinit genellikle vajinal kuruluk, kaşıntı, yanma hissi ve cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olur.
- Allerjik reaksiyonlar: Vajinal bölgeye temas eden deterjan, parfüm, krem veya diğer maddeler nedeniyle alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Bu alerjik reaksiyonlar genellikle kaşıntı, kızarıklık, şişme ve tahrişe neden olabilir.
- HPV enfeksiyonu: Human papilloma virüsü (HPV) nedeniyle oluşan bir enfeksiyondur. HPV enfeksiyonları genellikle genital siğillerle kendini gösterir. Bazı durumlarda, HPV enfeksiyonları ayrıca vajinal kansere de neden olabilir.
- İnflamatuvar hastalıklar: Vajinada inflamasyona neden olan bazı hastalıklar da vajinal enfeksiyonlara neden olabilir. Bunlar arasında enfeksiyöz olmayan vajinit, vulvitis, üretrit ve pelvik inflamatuvar hastalık gibi durumlar yer alır.
- Aerobik vajinit: Bu, vajinanın normal flora bakterilerinin yerini alan, daha az yaygın bir bakteri türü olan Gardnerella vaginalis’in neden olduğu bir enfeksiyondur. Aerobik vajinit, kötü kokulu, beyazımsı vajinal akıntı ve kaşıntıya neden olabilir.
- Herpes enfeksiyonu: Herpes simplex virüsü (HSV) nedeniyle oluşan bir enfeksiyondur. Herpes enfeksiyonları, uçuk benzeri döküntüler, ağrı ve kaşıntı ile kendini gösterir.
- Mycoplasma enfeksiyonu: Mycoplasma hominis veya Ureaplasma urealyticum adlı mikropların neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon, vajinal akıntı, kaşıntı, yanma hissi ve ağrıya neden olabilir.
- Gonore enfeksiyonu: Gonore, Neisseria gonorrhoeae adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon, genellikle ağrılı idrar yapma, vajinal akıntı ve pelvik ağrıya neden olabilir.
Vajinal Enfeksiyon Belirtileri
Vajinal enfeksiyon belirtileri, vajinada oluşan iltihabın şiddetine, derecesine, yaygınlığına ve enfeksiyona neden olan faktöre bağlı olarak farklılık gösterebilir. Doğru teşhis ve tedavinin yapılabilmesi için yaşanan tüm belirtilerin doktor ile paylaşılması oldukça önemlidir.
Vajinal enfeksiyonların neden olduğu başlıca belirtiler ise şunlardır:
- Vajinal hassasiyet ve kaşıntı
- Adet dönemindeki ağrıdan farklı olarak balık kokusuna benzer kötü koku içeren beyaz, gri, yeşil ya da sarı renkteki yoğun vajinal akıntı
- Genital bölge ve vajinada ortaya çıkan şişlik ve kızarıklık
- Özellikle cinsel birleşme esnasında vajinada ağrı
- İdrar yapma sırasında rahatsızlık ve yanma hissi
Enfeksiyonun ciddiyetine ve türüne bağlı olarak belirtiler hafif veya şiddetli olabilir. Belirtiler fark edildiğinde mutlaka uzman doktora başvurulmalıdır.
Vajinal Enfeksiyonlar Nasıl Teşhis Edilir?
Vajinal enfeksiyon tanısı konması için enfeksiyondan şüphelenilen hastanın öyküsü dinlenerek fiziki muayenesi yapılır. Ardından doktorun gerekli görmesi halinde hastadan idrar ve kan tetkikleri istenebilir. Tetkikler sonucunda ortaya çıkan kan değerlerinde iltihaplanmaya işaret eden bir yüksekliğin gözlenmesi halinde enfeksiyon riski için daha detaylı bir değerlendirme yapılır. Ciddi seviyede enfeksiyon tanısı konulursa kan ve idrar kültür çalışmaları yapılması gerekebilir.
Vajinal akıntıdan sürüntü örneği alarak kültür çalışması yapılması, vajinal enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın belirlenebilmesi için oldukça faydalıdır. Enfeksiyonun ileri seviyelere taşınması halinde ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme tetkiklerine başvurulabilir.
Vajinal Enfeksiyon Tedavisi
Vajinal enfeksiyon tedavisi yapılmadığı takdirde üreme sisteminin iç kısımlarına ilerleyerek cinsel fonksiyon bozuklukları başta olmak üzere pek çok sağlık sorununa yol açabilir. Bu yüzden enfeksiyonun giderilmesi için vakit kaybetmeden uygun tedaviye başlamak çok önemlidir.
Vajinal enfeksiyonlar çoğunlukla parazit ya da bakteriler yüzünden oluştuğundan tedavi için genellikle antibiyotiklerden faydalanılır. Viral faktörlere bağlı oluşan enfeksiyonlarda ise antiviral ilaçlara başvurulur. Anatomik lezyonlar arasındaki siğil gibi yapılar için ise kriyoterapi ya da iltihap giderici cerrahi işlemler uygulanabilir.
Vajinal enfeksiyonların belirtileri ve tedavisi enfeksiyon türüne bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.