Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen idrar kaçırma tedavisi olan bir hastalıktır. Diğer adıyla inkontinans olan idrar kaçırma kişinin özgüvenini azaltır, seksüel aktiviteden kaçınmasına ve günlük hayatta problemler yaşamasına sebep olur.

Özellikle 30 yaş üstü kadınlarda %30 – 40 oranında görülen bir hastalık olarak üriner inkontinans utanılan bir problem olması nedeniyle genellikle doktora başvurunun az olduğu bir hastalıktır. Sıklıkla görülmesi nedeniyle kadınlar bu problemi absorban pedler kullanarak, ekstra iç çamaşırı taşıyarak ya da daha az sıvı alarak mücadele etmeye çalışırlar. Ancak bu hastalık yaşam kalitesini düşürmektedir.

Günümüzde modern tıp ve cerrahi teknikler oldukça gelişmiştir. Bu sorun başarı ile tedavi edilebilmektedir. Tedavi sonrası kadınlar sosyal yaşamlarında daha özgüvenli ve yaşam kalitesi daha yüksek olarak hayatlarına devam edebilmektedir. Bu nedenle hastalara idrar kaçırmanın normal yaşamın bir parçası olmadığını tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu anlatabilmek çok önemlidir.

İdrar Kaçırma Sebepleri

İstemsiz idrar kaçırma, idrarı tutamama gibi şikayetlerin temelinde birçok sorun olabilir. Bazı kişilerde öksürme, gülme gibi karın içi basınç artışında damla damla idrar kaçırma şeklinde görüldüğü gibi aniden idrar yapma hissi ile tuvalete yetişememe şeklinde de görülebilmektedir. İdrar kaçırma çeşitlerine göre sebepler de değişkenlik göstermektedir.

İdrar Kaçırma Çeşitleri

Stres İnkontinans (Strese bağlı idrar kaçırma tipi): Öksürme, hapşırma, gülme, aniden ayağa kalkma ya da ağır bir şey kaldırma gibi karın içi basıncını arttıran günlük faaliyetler sırasında damla damla idrar kaçırma şeklinde gerçekleşir. Mesane ve üretrada kapakçıkların zayıflığı sonucu oluşur.

En önemli sebepleri;

– Gebelik

– Doğum

– Menopoz

Urge İnkontinans: Aniden idrar yapma hissi ile tuvalete yetişemeyip idrarın kaçırılmasıdır. Bu tip idrar kaçırmada mesanede istemsiz kasılmalar oluşur ve bunun sonucu ise idrar kaçırılır.

Sebepleri;

– İdrar yolu enfeksiyonları,

– İdrar yollarında taş, kum gibi mesane irritasyonu yapan maddelerin bulunması

– Bağırsak problemleri,

– Parkinson hastalığı,

– Alzheimer hastalığı,

– İnme ve Multipl skleroz

gibi hastalıklardır. Bu hastalıkların hiçbiri yoksa hiperaktif mesane sendromu olarak adlandırılır.

İdrar Kaçırma Tanısı Nasıl Konulur?

– İdrar analizi (enfeksiyon, idrarda kan, taş vb. bulguların araştırılması)

– Kan testleri (diyabet vb. sistemik hastalıklar araştırılır.)

– Ultrasonografi ile mesane kapasitesine bakılır. Mesanede, böbreklerde ve idrar yollarında anomali, tümör, taş gibi bulgular araştırılır.

– Stress test (İdrar kaçırmaya sebep olabilecek karın içi basıncını arttıran durumlarda idrar kaçırma olup olmadığı gözlemlenir)

– Ürodinamik test (Mesanenin dinlenme ve idrar çıkarma sırasında basınçlarının ölçümü yapılır.) İdrar kaçırma teşhis ve tedavisi için çok önemli bir araştırma yöntemidir.

İdrar Kaçırma Tedavisi

Tedaviler medikal ya da cerrahi olabilmekte, en uygun tedavi şekline uzman hekim hastanın durumuna göre karar vermektedir.

Hastalığın ilk basamağı fiziksel ve davranışsal terapiler şeklindedir. Eğer ağır anatomik problem saptanmışsa cerrahi ve kombine tedavilere başvurulur.

İdrar Kaçırma Problemlerinde Cerrahi Uygulamalar

İdrar kaçırmada en efektif cerrahi uygulama vajinal yolla gerçekleştirilen yöntemlerdir. Bunun yanı sıra abdominal yani karından ya da laparoskopik olarak da cerrahi tedavi uygulanabilmektedir.

Cerrahi müdahale sonrasında hasta bir gün sonra taburcu olabilmekte ve günlük yaşamına kısa sürede dönebilmektedir.

Sling (askı) operasyonları en sık kullanılan cerrahi prosedürler arasındadır ve mesane boynu ile üretranın desteklenmesi esasına dayanır. Bunun yanı sıra TVT, TOT ve mini sling teknikleri uygulanabilmektedir. Yaklaşık 15 dakika süren genel veya spinal anestezi altında uygulanabilen operasyonlardır. Hasta bu operasyonda da hemen ertesi gün taburcu edilir. Başarı oranları oldukça yüksektir ve uzun dönemde iyi sonuçlar alınır. Komplikasyon oranları ise oldukça düşük olan bu tip cerrahi uygulamalar sayesinde hastanın yaşam kalitesi artarak, özgüveni yerine gelir.

Mesane Egzersizleri

İdrar yapmanın geciktirilmesi ve idrarı tutabilme konusunda mesaneyi eğitebilme tekniğini içeren egzersizlerdir.

Sıvı alımı ve diet

Bazı hastalarda kilo verme, fiziksel egzersiz ve yaşam tarzındaki değişikler sayesinde bu sorun aşılabilmektedir. Alkol, asitli ve kafeinli sıvıların tüketimini azaltmak da hastalığın şiddetini azaltabilmektedir.

Pelvik taban kas egzersizleri

İdrar yaparken idrarı tutabilme ve durdurabilme ile pelvis kaslarının istemli kasılmasını sağlamaya yönelik egzersizlerdir.

İlaç tedavileri

İdrar kaçırma tedavisinde farmakolojik ilaçlar da kullanılabilmektedir. Ancak davranışsal ve fiziksel tedavilerle kombine edilerek kullanılması daha başarılı sonuçlar getirir. İlaçlar hastanın durumuna göre değişkenlik gösterebilmektedir. İlaç tedavisinde hekim kontrolü ve gözetiminde tedavinin sürdürülmesi çok önemlidir.

Op. Dr. Mehmet Akif GÜVENDİ

Mart 19, 2020