Bilindiği üzere birçok vatandaşımız trafik kazası, kalp krizi vb. çeşitli vakalar nedeniyle yaşamını yitiriyor. Ne yazık ki bu kayıpların bir çoğu zamanında ilk yardımın yapılamaması veya bilinçli yapılamamasından kaynaklanıyor. Bu nedenle ilk yardımın hayati bir önem taşıdığı gerçeğini unutmamalıyız. Bununla birlikte ilk yardım konusunda toplum olarak daha da bilinçlenmeliyiz.

İlk yardım nedir?

Olası meydana gelebilecek bir trafik kazası veya hayatı tehlikeye düşürecek bir vaka oluştuğunda esas yardım gelinceye kadar, tıbbi araç ve gereç olmaksızın mevcut imkanlar ölçüsünde yapılan ilk müdahaleye ilk yardım diyebiliriz.

İlk yardımda amaç

Amaç, ilk yardıma muhtaç birini öncelikle içinde bulunduğu durumdan kurtarmak, kötüye gidişi durdurmak ve ölüm riskini olabildiğince azaltmaktır.

İlk yardım yapılması gereken haller

Bu tür yardım gerektiren acil haller geniş kapsamlıdır. Örneğin,

  • zehirlenmeler,
  • trafik kazaları,
  • böcek ve sürüngen sokmaları,
  • ağır kanamalar,
  • boğulmalar,
  • yanıklar,
  • kırıklar,
  • elektrik çarpmaları,
  • yaralanmalar,
  • kalp krizleri,
  • ezilmeler,
  • solunum yolu tıkanmaları

ve benzeri vakalar ilk yardım müdahalesini gerektirmektedir.

Acil tedavi nedir?

Acil tedavi ilk yardımdan sonra, sağlık kuruluşlarından hekim ve sağlık personelleri tarafından hastalara yapılan müdahaledir.

İlk yardımla acil tedavi arasındaki fark:

İlk yardımı bu konuda eğitim almış kişiler ve/veya sağlık personelleri olay mahallinde yapar. Ancak acil tedavi, tam donanımlı sağlık merkezlerinde yapılır. Dolayısıyla birinde olay yerinde eğitimli sağlık personellerinin, diğerinde ise, sağlık merkezlerinde hekimlerin müdahalesi söz konusudur.

112 acil servis nedir?

112 acil servisi, Ambulanslarla yapılan ilk acil yardımın bu yolla hizmet veren sağlık hattının adıdır. Bu hat ülkemizin her yerinde ücretsiz olarak hizmet vermektedir. Kısacası ilk yardımda ilk başvurulacak adrestir.

112 nasıl aranmalıdır?

Öncelikle sakin olmak ve sakin bir şekilde aramak gerekmektedir. Bununla birlikte olay yeri veya adresi uygun şekilde tarif etmek önemlidir. Hastanın ya da yaralıların durumunu anlatıp, eğer birden fazla ise kaç kişi olduklarına varıncaya kadar detaylarıyla bilgi verilmelidir. Ayrıca bildirimi yapan kişi, ad-soyad ve telefon numarasını mutlaka bildirmelidir. Kişi 112 acil servis hattı kullanırken, olabildiği kadar kısa zaman kullanmaya özen gösterilmelidir. Çünkü bu hat aynı anda başkalarına da gerekli olabilmektedir.

İlk yardım ecza dolabında bulunması gerekenler

  • Üçgen rulo,
  • sargı bezi ile steril gazlı bez,
  • yara bantları,
  • çengelli iğne,
  • flaster,
  • pamuk,
  • antiseptik solüsyonlar,
  • turnike lastiği,
  • ilk yardım rehberi,
  • ağrı kesiciler

ilk etapta bulunması gerekenler olarak sıralayabiliriz. Ayrıca, cep feneri, makas, tebeşir, boyunluk ve kağıt-kalem bulundurulmasında da yarar vardır.

İlk yardım esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar:

İlk önce hasta ve yaralıların bilinçlerinin açık olup olmadıklarına bakılıp, hiç vakit geçirmeden Ambulans çağrılmalıdır. Eğer hastanın şuuru kapalı ise, baş arkada olacak şekilde, çene yukarıda tutularak dilin nefes borusuna kaçması önlenmelidir. Bununla birlikte eğer hasta nefes alamıyor ise, ağızdan veya burundan suni teneffüs yapılmalıdır. Ayrıca kan dolaşımı olup olmadığını anlamak için de nabız kontrol edilir. Eğer nabız yok ise, kalp masajı yapılır. Tüm bu yapılan müdahaleler sonrası solunum ve kan dolaşımı elde edilmiş ise de destek kesilmelidir.

Kısacası, ilk yardım ile hayat kuratarılabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle bu konuda herkes bilinçlenmeli ve hatta çocuklara bile anlayabilecekleri şekil ve ölçülerde eğitim verilmelidir. Yapılacak bir ilk yardımla bir gün hayata tutunanlardan birinin sevdiklerinizin olabileceği unutulmamalıdır.

Dr. Fatih KASAPOĞLU

Eylül 2, 2021