Cilt kanseri, deri hücrelerinin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. Güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına uzun süre maruz kalma, solaryum kullanımı ve genetik faktörler kanser riskini artıran başlıca etkenlerdir. Erken teşhis edildiğinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilen cilt kanseri, düzenli cilt kontrolleri ve korunma yöntemleri ile büyük ölçüde önlenebilir.

Cilt Kanseri Türleri

Cilt kanseri, türüne göre farklı belirtiler gösterir ve farklı tedavi yöntemleri gerektirir. En yaygın üç cilt kanseri türü şunlardır:

1. Bazal Hücreli Karsinom (BCC)

  • En sık görülen türdür.
  • Genellikle yüz, boyun ve ellerde görülür.
  • Açık renkli, kabarık, inci gibi parlayan lezyonlarla kendini belli eder.
  • Yavaş ilerler ve nadiren diğer organlara yayılır.

2. Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)

  • Daha agresif bir kanser türüdür.
  • Genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde görülür.
  • Kırmızı, pullu, kabuklu veya yaraya benzeyen lezyonlar şeklinde ortaya çıkar.
  • Zamanla büyüyebilir ve çevre dokulara zarar verebilir.

3. Melanom

  • En tehlikeli türdür.
  • Mevcut benlerde değişimle veya yeni, anormal bir ben şeklinde ortaya çıkabilir.
  • Erken teşhis edilmezse lenf bezleri ve diğer organlara yayılma riski yüksektir.

Cilt Kanseri Belirtileri

Belirtiler genellikle ciltte yeni lezyonların oluşması veya mevcut lezyonların değişime uğramasıyla fark edilir. Şu belirtilere dikkat edilmelidir:

  • İyileşmeyen yaralar
  • Ani büyüyen veya şekil değiştiren benler
  • Kanayan veya kabuklanan lezyonlar
  • Asimetrik, düzensiz kenarlı veya çok renkli benler
  • Deride kızarıklık, hassasiyet veya kaşıntı

ABCDE Kuralı (Melanom teşhisinde kullanılır):

  • A (Asimetri): Benin bir yarısı diğerinden farklı mı?
  • B (Border – Kenar): Kenarları düzensiz mi?
  • C (Color – Renk): Farklı renk tonları var mı?
  • D (Diameter – Çap): Çapı 6 mm’den büyük mü?
  • E (Evolving – Değişim): Zamanla büyüme, kanama veya şekil değişikliği var mı?

Cilt Kanseri Neden Olur?

Cilt kanserine neden olan en önemli faktörler şunlardır:

  • Güneşin zararlı UV ışınlarına aşırı maruz kalma
  • Solaryum kullanımı
  • Açık tenli olmak ve güneşe duyarlı bir cilde sahip olmak
  • Genetik yatkınlık
  • Bağışıklık sisteminin zayıflaması
  • Kimyasal maddelere uzun süre maruz kalma

Cilt Kanserinde Tanı ve Teşhis Yöntemleri

Cilt kanseri tanısı genellikle dermatolog tarafından yapılan muayene ile konur. Şüpheli görülen lezyonlar için şu yöntemler kullanılır:

  • Dermatoskopi: Cilt yüzeyindeki anormal değişiklikleri detaylı incelemeye yarayan bir cihazdır.
  • Biyopsi: Şüpheli doku örneği alınarak laboratuvarda incelenir.
  • Görüntüleme Yöntemleri: Gelişmiş vakalarda MR veya PET taraması ile yayılım durumu değerlendirilir.

Cilt Kanseri Tedavi Yöntemleri

Cilt kanseri tedavisi, kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.

1. Cerrahi Müdahale

  • Erken evrede en yaygın kullanılan tedavi yöntemidir.
  • Kanserli doku, çevresindeki sağlıklı doku ile birlikte çıkarılır.
  • Mohs Mikrocerrahi yöntemi, özellikle yüz gibi hassas bölgelerde kullanılır.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

  • Cerrahi uygulanamayan veya tekrarlayan vakalarda tercih edilir.
  • X ışınlarıyla kanser hücreleri yok edilir.

3. Kemoterapi

  • İleri evre veya yayılan kanser vakalarında kullanılır.
  • Damar yoluyla veya krem formunda uygulanabilir.

4. İmmünoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler

  • Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücreleriyle savaşmayı hedefler.
  • Genetik mutasyonlara özel ilaçlar kullanılır.

Cilt Kanserinden Korunma Yolları

Cilt kanserinden korunmak için şu önlemler alınmalıdır:

  • Güneş ışınlarından korunma:
    • 10:00 – 16:00 saatleri arasında direkt güneşten kaçınılmalıdır.
    • SPF 30+ güneş kremleri düzenli olarak kullanılmalıdır.
    • Şapka, güneş gözlüğü ve uzun kollu giysiler tercih edilmelidir.
  • Solaryumdan kaçınılmalıdır.
  • Düzenli cilt kontrolleri yapılmalıdır.
  • Ben ve lekelerdeki değişiklikler takip edilmelidir.

Cilt kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Güneşten korunma, düzenli cilt muayeneleri ve risk faktörlerinden kaçınma, kanser oluşumunu engelleyebilir. Şüpheli cilt değişiklikleri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir uzmana danışmak hayati önem taşır.

Mart 6, 2025