English
Arabic
Rotavirus özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda görülen akut ishalin en önde gelen nedenlerindendir. Çok yüksek bulaşıcılık oranına sahip bir virüstür.
Tüm dünyada 5 yaş altındaki çocuklar en az bir kez bu hastalığa yakalanmaktadır. Her mevsimde görülebilen hastalık özellikle kış ve ilkbaharda salgınlar yapar. Hastalık yüksek ateş, kusma ve ishal ile kendini gösterir. Hastalığın tedavisinde belirli bir ilaç yoktur. Hastane, okul, kreş gibi toplu yaşanan alanlarda salgınlara neden olabilmektedir.
ROTAVİRÜS NASIL BULAŞIR?
Bulaşma ağız ve dışkı yoluyla olur. Kirli su ve gıda, hasta çocukla temas, dışkı ile kirlenmiş eller, çeşitli eşyalar ve oyuncaklar ile bulaş görülmektedir. Rotavirüsle enfekte olan birey tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamazsa; rotavirüslü bir çocuğun bezini değiştiren ya da tuvaleti kullanmasına yardımcı olan birey sonrasında ellerini yıkamazsa temas edilen hemen her şeye virüs bulaştırılabilir.
Virüsün kuluçka süresi ortalama 1 – 3 gündür. Virüs, ishalin ortaya çıkmasından önceki günlerde ve bulguların ortaya çıkışından 10 -12 gün sonraya dek dışkıda atılabilir. Yani rotaviruse bağlı şikâyetler başlamadan bulaştırıcılık başlar; ishal bittikten sonra 3 gün daha dışkı yoluyla bulaşma olabilir.
ROTAVİRÜS BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rotavirüs enfeksiyonu genellikle virüse maruz kaldıktan 2 gün sonra ateş ve kusma ile başlar. Bunu yaklaşık 1 hafta süren, sayısı 10’a ulaşan, kansız, bol sulu ishal izler. Karın krampları nedeni ile bebeklerde huzursuzluk gözlenir. Kusma ve ishale bağlı sıvı kaybı gelişir. Sıvı kayıpları olan bebeklerde göz kürelerinde çökme, aşırı huzursuzluk, halsizlik, göz yaşında azalma, az idrara çıkma, derinin pörsümesi, bıngıldakta çökme gözlenir.
Başlıca belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Ateş
- Kusma
- Kansız ishal
- Karın krampları
- Huzursuzluk
Hastalığın ciddiyetini sıvı kaybı belirler. Rotavirüse bağlı gelişen bağırsak enfeksiyonlarında çok nadir de olsa bağırsağın bir kısmının kendi üzerine katlanma riski vardı. Bu durum hayatı tehdit eden bağırsak tıkanmasına neden olabilir.
ROTAVİRÜS NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Rotavirüs dışkıdan yapılan bir tetkikle teşhis edilir. Dışkı analizinde rotavirüs antijeninin pozitif olması kesin tanı koydurucudur.
ROTAVİRÜS TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Rotavirüsün belli bir ilacı yoktur. Hastalığın tedavisinde ana prensip sıvı alımına ve beslenmeye devam ettirmek; kusmayı kesmek ve sıvı kaybı geliştiyse bunu ve elektrolit bozukluğunu düzeltmektir.
Rotavirüs ishalinde antibiyotik vermek gereksizdir; hatta ishal ve kusmayı kötüleştirebilir. İshali durdurucu bir tedavi yapılmaz. Genellikle, enfeksiyon üç ila yedi gün içinde kendiliğinden düzelir. Ateş için ateş düşürücüler kullanılır.
Kusması çok şiddetli ve sıvı kaybı fazla olan bebekler hastaneye yatırılır. Damar yoluyla sıvı tedavisi düzenlenir.
Rotavirüs için evde yapılabilecekler
- Bebek anne sütü ile besleniyorsa emzirilmeye istediği kadar uzun süre devam etmesine izin verilmelidir.
- İshal mamaları kullanılabilir.
- Yoğurtlu ve pirinçli çorbalar, patates ve muz verilebilir.
- İnek sütü azaltılmalı, yağlı yiyecekler verilmemelidir.
- Yoğun şekerli gıda ve içeceklerden kaçınmak gerekir.
- Eğer ishal birkaç günden fazla sürerse su ve tuz kaybını yerine koymak için doktor tavsiyesiyle ağızdan alınan ticari formları bulunan tuz-şeker karışımı elektrolit çözeltileri kullanılabilir.
Rotavirüs ishalinde klinik tabloyu sıvı kaybı belirler. Ağır sıvı kaybı durumunda böbrek yetmezliği gelişebilir hatta bebek kaybedilebilir. Bu nedenle bebeklerde ateş, kusma ve ishal geliştiğinde anne – babalar doktora başvurmalıdır.
ROTAVİRÜSTEN NASIL KORUNULUR?
Rotavirüsten korunmak için el yıkama gibi iyi hijyen alışkanlıkları ve bilinen enfekte kişi ile temastan kaçınma en önemli önerilerdir. Ancak rotavirüs enfeksiyonunu önlemenin en etkili yolu rotavirüs aşısıdır. Aşı bebeklik döneminde 2. aydan itibaren ağızdan uygulanır. Aşılamanın 6. aydan önce yapılması gereklidir. Ülkemizde 2 ve 3 doz uygulanabilen 2 tip rotavirüs aşısı bulunmaktadır. Bebek aşıdan sonra kusarsa aşının tekrarına gerek yoktur. Aşı % 100 koruyucu değildir. Aşılı çocuklar da hastalık geçirebilir.
Rotavirüsün farklı alt türleri olmasından dolayı, aşı olanlar veya rotavirüs enfeksiyonu geçirenler tekrar virüs ile enfekte olduğunda yine hastalanabilir. Ancak aşı sonrası enfeksiyonlar veya tekrarlayan enfeksiyonlar daha hafif seyreder. Anne sütü ile beslenen bebekler, yenidoğanlar ve 3 ayın altındaki bebekler anneden geçen antikorların koruyuculuğu nedeniyle daha az hastalanırlar.