Kan dolaşımının sağlanması için gerekli olan kan basıncının normal düzeyi olarak kabul edilen; büyük tansiyon (sistolik) için 140, küçük tansiyon (diyastolik) için 90 değerlerinden sürekli olarak yüksek olması Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) olarak kabul edilir. Normal kan basıncını belirleyebilmek için ise kişinin yaşı, cinsiyeti, hareket yoğunluğu gibi unsurlar da göz önünde bulundurulur. Kan basıncı dakika dakika farklıdır, vücut pozisyonuyla, egzersizle, uyku ve uyanıklık durumuyla değişkenlik gösterir.
Hipertansiyon Nedenleri
Hipertansiyonlu hastaların yaklaşık %95’inde herhangi bir neden bulunmaz, ancak risk faktörlerinden söz edilebilir. Bu gruba bilim dilinde esansiyel (primer), günlük kullanım dilinde sinirsel (asabi) hipertansiyon denilir. Bu gruptaki hastalar genellikle orta yaşlı, kilolu, sınırlı fiziksel aktiviteye sahip, fazla tuz tüketen, fazlaca alkol tüketen, sigara içen kimselerdir. Genetik yatkınlığın, siyah ırkın menopozun ve stresin de hastalığın açığa çıkmasını kolaylaştırdığı biliniyor. %5’in altındaki grup hastalarda hipertansiyonu başlatan bir neden söz konusundur. Sekonder (ikincil) hipertansiyon denilen bu grupta yüksek tansiyon böbrek ve böbrek üstü hastalıklarından, hormonal hastalıklardan, doğum kontrol hapı kullanımından kaynaklanabilir.
Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?
Hipertansiyon çoğunlukla ciddi yakınmalara yol açmayabileceğinden yıllarca bilinmeden kalabilir. Genellikle doktora başvurma şikayetleri;
- Baş ağrısı,
- Ense ağrısı,
- Kafada sıcaklık hissi,
- Yüzde kızarma, ateş basması
- Göğüste basınç hissi
- Derin nefes alma ihtiyacı
- Çarpıntı hissi
- Göğüs ağrısı
- Kulakta uğultu
- Konsantrasyon bozukluğu
- Bacaklarda şişlik
- Burun kanaması
Hipertansiyonun Sonuçları
Hipertansiyon, damar sertliği (arteroskleroz) gelişmesi için uygun ortam hazırlar. Eğer hipertansiyonla birlikte şeker hastalığı, kan yağlarında (lipidler) yükseklik de varsa bu süreç daha da hızlanır.
Hipertansiyon tamamen ortadan kaldırılamaz, ancak kontrol altına alınabilir. Bu nedenle hipertansiyonlu bireylerin yaşam tarzını düzene sokmaları, kiloluysalar kilo vermeleri, düzenli egzersiz yapmaları, ilaç önerildiyse önerilen ilaçları kesintisiz olarak almaları ve düzenli tansiyon kontrolü yaptırmaları gerekir.
Tansiyon Takibi Yaparken;
- Tansiyonunuzu aynı saatlerde ve düzenli olarak aynı koldan ölçünüz.
- Ölçümden önce sakin ve dinlenmiş olunuz.
- Ölçümlerinizin aynı pozisyonda (yatar veya oturur) yapılmasına dikkat ediniz.
Hipertansiyon Tedavisine Yardımcı Önlemler ve Öneriler
Aşırı kilolu hastaların kilo vermesi tansiyonun düşürülmesinde büyük önem taşır. İdeal kilodan %20 fazla kilolu olmak hipertansiyon riskini yaklaşık 8 kat arttırır. Kilolu olmayan hastaların da yağ tüketimini azaltması, et veya proteinli gıdalar yerine daha fazla sebze-meyve yemeleri önerilir. Alkol kullanımı azaltılması, günde 1-2 kadehten fazla alkol tüketilmemesi önerilir. Sigaranın mutlaka bırakılması gerekir. Sigara içmek doğrudan etkiyle tansiyonu yükselttiği gibi, damar sertliğini dehızlandırır ve akciğer kanserinin bilnen en önemli nedenidir.
Tuz Tüketimini Azaltın
Tuzu kesmeniz veya azaltmanız, potansiyel tuz içeren gıdalardan (turşu soda, hazır çorbalar, cipsler, füme etler, ketçap…vb.) uzak durmanız gerekir. Günde maksimum 2 gr. tuz alımı idealdir.
Egzersiz ve Yürüyüş Yapın
Hipertansiyon kontrol altına alındıktan sonra aktif olmaktan kaçınılmamalı ve düzenli olarak yürüyüş yapılmalıdır. Düzenli yürüyüş yapmak hem kilo vermenize yardımcı olur, hem de kalp-damar sisteminizin güçlenmesine ve kalbi besleyen yedek damarların açılmasına yardımcı olur.
Stresinizi Azaltmaya Çalışın
Ev ve işinizde stres yapan değiştirilebilir nedenleri değiştiriniz.
Stres azaltıcı çeşitli teknikler (yoga, meditasyon vb.) faydalı olabilir.