Diyabetik ayak ülseri, damar ve sinir hücrelerinin kaybına bağlı olarak uzuvların kaybedilmesine varana kadar üzücü sonuçlar doğurabilen bir komplikasyondur. Çoğu hastada nöropati ön plandadır. Amputasyon yapılan hastaların %85 inde major damar tıkanıklığı yoktur. Diyabetin süresine bağlı olarak diyabetik ayak ülserinin oluşma riski de artabilmektedir.

Diyabetik ayak ülseri nedir?

Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) hastalarında yıllar sonrası oluşan nöropati  (sinir yozlaşması) ve iskemi (dokulara giden kan akımının bozulması) sonrası oluşan alt ekstremitelerde infeksiyon, ülser ve gangren gelişimi ile sonuçlanan sevimsiz, can sıkıcı komplikasyondur.

Diyabetik ayak ülseri tehlikeli midir?

Diyabetik ayak ülserleri ölümlere, sakatlıklara, organ kayıplarının sonucu olarak iş göremezliklere yol açmaktadır. Diyabetik ayak sorunlarının erken farkedilmesi istenmeyen sonuçları önlemekte ya da en azından geciktirmektedir.

Şeker hastalığına bağlı ülserler nasıl tedavi edilir?

Tedavi multidisipliner yaklaşım ile olmakta. Tek bir hekim tarafından yapılan bir tedavi değildir. Bu ekipte İç hastalıkları uzmanı, Ortopedi uzmanı, İnfeksiyon hastalıkları uzmanı, Kardiyolog, Anestezi Uzmanı, Nöroloji uzmanı, Damar cerrahı, Su altı Hekimi, Diyetisyen, Psikiyatrist ve diyabetik ayak ülserleri konusunda deneyimli cerrah olmak zorunda.

Şeker hastalığına bağlı ayak ülserlerinde ayak mı kesiliyor?

Hayır. Bir gram doku bile temiz ise dokuyu korumak esasımız. Yara bakımı ve tedavisinde amaç sağlam, sağlıklı organı yakalamak. Bu nedenle etkin kan şekeri kontrolü, metabolik kontrol, hastalıksız, enfekte olmayan dokuları koruyarak, enfekte dokuları iyileştirerek , yeniden sağlıklı doku oluşumunu sağlamak, organı korumak.
Tedavide kan şekeri hastanede yatırılarak insulin ile kontrol altına alınmakta, etkin kan şekeri kontrolü sağlanmakta. Uygun antibiyotikler kullanılarak tedavi yapılmakta, yara bakımı ve pansumanları sırasında gerekirse kapalı devre vakum cihazı yaraya bağlanabilmektedir.

Diyabetik Ayak Ülseri Tedavisinde Multidisipliner Yaklaşım

Yaranın durumu bu konuda deneyimli cerrah tarafından değerlendirilmeli, yara bakımı ve tedavisi yapılmalı. Hastanın yarasının derinliği, yara yerinin infekte olup olmaması, cerrahi müdahale gerektirip gerektirmeyeceği, cerrahi müdahalenin sınırı bu konuda deneyimli cerrah tarafından yapılmakta. Hastanın tıbbi özgeçmişi, kullandığı ilaçlar, geçirdiği ameliyatlar, sigara kullanımı etraflıca değerlendirilmekte. Tedavi planı oluşturulmakta.
İç hastalıkları uzmanınca etkin kan şekeri kontrolü sağlanmakta.İç hastalıkları uzmanı bu hastalarda çoğunlukla olan böbrek ve diğer dahili problemler ile de uğraşmakta.
Nöroloji uzmanınca nöropati tedavisi yapılmakta, varsa damar tıkanıklığı damar cerrahisi uzmanınca vasküler girişim ile tedavi edilmekte.
Damar patolojileri yayğın olan ve vasküler girişime uyğun olamayan hastalarda Hiperbarik Oksijen tedavisi Sualtı Hekimlerince sağlanmakta.

Diyabetik Ayak Ülserinden Korunmak için Neler Yapılmalı?

  • Kan şekeri kontrolleri düzenli yapılmalı
  • Tansiyon kontrol altında tutulmalı
  • Lipid seviyesine özen gösterilmeli
  • Fiziksel aktivite yapılmalı
  • Geniş, rahat ve tabanı yumuşak ayakkabılar tercih edilmeli
  • Asidik bir sabun ile ayaklar günlük olarak yıkanmalı
  • Lezyon oluşumunu erken tespit edebilmek için ayakları düzenli olarak kontrol etmeli, herhangi bir lezyona rastlandığında derhal doktora başvurulmalı
  • Çıplak ayakla yürümekten kaçınılmalı
  • Nasır, çatlak ve kuruluk gibi cilt problemlerini önlemek için uygun nemlendirici ürünler kullanılmalı
  • Ayak tırnakları düz kesilmeli, gerekli durumlarda uzmanlarca tırnak-ayak bakımı yapılmalı. Kullanılan tüm araç gereçler kişiye özel olmalı.
  • Çarpma ve travmalara karşı çok dikkat edilmeli.
  • Hastalığın seyrine uygun olan beslenme şartlarına uyulmalı.
  • Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durulmalı.

Op. Dr. Veli Hakan POLAT

Temmuz 21, 2020