Migren Nedir? Nasıl Ayırt Edilir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Migren, tekrarlayan ve genellikle tek taraflı, zonklayıcı baş ağrılarıyla karakterize nörolojik bir hastalıktır. Milyonlarca insanı etkileyen bu rahatsızlık, sadece ağrıdan ibaret olmayıp mide bulantısı, ışığa ve sese duyarlılık gibi birçok belirtiyle yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Özellikle kadınlarda daha sık görülür ve çoğu zaman kronik hale gelebilir.

Doğru tanı ve kişiye özel tedavi planı sayesinde atakların şiddeti ve sıklığı kontrol altına alınabilir. Ancak migrenin diğer baş ağrısı türlerinden ayırt edilmesi tedavinin başarısı açısından kritik öneme sahiptir.

Migren Nedir?

Beyindeki sinir hücreleri ve damarlar arasında anormal bir iletişimden kaynaklanan, nörovasküler bir baş ağrısı bozukluğudur. Genellikle birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilen ataklarla kendini gösterir. Ağrı genellikle:

• Tek taraflı
• Zonklayıcı (nabız atar gibi)
• Orta ya da şiddetli düzeyde
• Fiziksel aktiviteyle kötüleşen
• Işık, ses ve kokuya hassasiyetle birlikte olan
• Bulantı ve bazen kusmanın eşlik ettiği

bir yapıya sahiptir.

Migrenin Türleri Nelerdir?

Birkaç farklı türde görülebilir:

Auralı Migren

Baş ağrısı başlamadan önce görsel, duyusal ya da konuşma bozuklukları gibi belirtilerle kendini gösterir. Görme alanında parlak ışıklar, zikzak çizgiler ya da bulanıklık görülebilir. Aura genellikle 10-60 dakika sürer.

Aurasız Migren

En yaygın görülen tiptir. Aura olmadan doğrudan baş ağrısı ile başlar. Diğer migren semptomları (bulantı, fotofobi, fonofobi) genellikle eşlik eder.

Kronik Migren

Ayda 15 gün ve üzeri baş ağrısı yaşanan, bu günlerin en az 8’inde migren özellikleri taşıyan durumdur. Tedavi edilmezse hayat kalitesini ciddi şekilde bozar.

Hemiplejik Migren

Atak sırasında geçici olarak vücudun bir tarafında güçsüzlük oluşabilir. Nadir görülür ve genetik geçişli olabilir.

Migrenin Belirtileri Nelerdir?

Migren atakları genellikle dört aşamada ilerler:

1. Prodrom Dönemi

• Halsizlik
• Konsantrasyon güçlüğü
• İştah değişiklikleri
• Ruh hali değişimi

2. Aura (Varsa)

• Görme bozuklukları (ışıltı, noktalar)
• Uyuşma/karıncalanma
• Konuşma güçlüğü

3. Ağrı Dönemi

• Genellikle başın tek tarafında, zonklayıcı baş ağrısı
• Bulantı, kusma
• Işık ve sese karşı hassasiyet
• Hareketle artan ağrı

4. Postdrom (Atağın Bitimi)

• Yorgunluk
• Dalgınlık
• Hafif baş ağrısı hissi

Migren Nasıl Ayırt Edilir?

Migrenle gerilim tipi baş ağrısı ya da sinüzit ağrısı karışabilmektedir. Ayırt edici özellikler şunlardır:

Migren Neden Olur?

Migrenin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin birleşimi rol oynar. Migreni tetikleyebilecek başlıca faktörler şunlardır:

• Hormonal değişiklikler (özellikle kadınlarda adet öncesi dönem)
• Uyku düzeni bozukluğu
• Stres ve anksiyete
• Aç kalmak ya da öğün atlamak
• Parlak ışıklar veya yüksek ses
• Bazı yiyecekler (çikolata, peynir, alkol, kafein)
• Hava değişiklikleri
• Kuvvetli kokular

Migren Tanısı Nasıl Konur?

Migren tanısı genellikle hastanın öyküsüne ve şikâyetlerine dayanarak konur. Özel bir test yoktur. Ancak ayırıcı tanı amacıyla bazı durumlarda beyin MR’ı, BT ya da kan testleri istenebilir. Özellikle:

• İlk kez şiddetli baş ağrısı yaşayanlar
• Nörolojik belirtiler gösterenler
• 50 yaş üstü yeni başlayan baş ağrıları olanlar
• Şüpheli kafa içi patolojisi düşünülenler

Migrenin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Migren tedavisi hem atakların tedavisi hem de atakların önlenmesi olmak üzere ikiye ayrılır.

Akut (Atak) Tedavisi

• Ağrı kesiciler: Parasetamol, ibuprofen
• Triptanlar: Sadece migren için özel geliştirilmiş ilaçlardır
• Bulantı önleyici ilaçlar
• Karanlık ve sessiz ortamda istirahat

Koruyucu (Profilaktik) Tedavi

Ayda 4’ten fazla atak geçiren ya da atakları çok şiddetli olan kişilerde uygulanır:

• Beta blokerler (örneğin propranolol)
• Antidepresanlar
• Antiepileptik ilaçlar
• Botoks enjeksiyonları
• Yeni nesil CGRP inhibitörleri (migrene özel antikor tedavileri)

Alternatif ve Destekleyici Yöntemler

• Düzenli uyku ve beslenme
• Stres yönetimi, meditasyon
• Akupunktur ve yoga
• Migrenle ilgili günlük tutmak (tetikleyicileri saptamak için)

Migren Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?

• Öğün atlamamaya özen gösterin
• Uyku saatlerinizi düzenli hale getirin
• Bol su için, susuzluk migreni tetikleyebilir
• Aşırı kafeinden kaçının
• Gerekirse güneş gözlüğü kullanın
• Stresle başa çıkmayı öğrenin

Migrenle Yaşam Mümkün

Migren, tedavisi ve yönetimi mümkün olan bir hastalıktır. Kişisel tetikleyicilerin farkında olmak, doğru ilaçları düzenli kullanmak ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmak sayesinde atakların sıklığı ve şiddeti önemli ölçüde azaltılabilir. Uzman bir nörologdan destek almak, migrenle yaşam kalitesini yükseltmenin en önemli adımıdır.