Bel fıtığı, omurlar arasındaki disklerin dış kapsüllerinin balonlaşması veya yırtılması sonucu diskin içindeki daha yumuşak kıkırdağımsı yapının sinirleri sıkıştırması ve ağrıya neden olması durumudur. Bu ağrı, günlük yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürebilir. Ancak günümüzde birçok bel fıtığı vakası ameliyat harici minimal invaziv yöntemlerle kontrol altına alınabilir. Ameliyatsız bel fıtığı tedavi yöntemleri, sinir baskısını azaltmayı ve ağrıyı hafifletmeyi amaçlayan minimal invaziv teknikleri içerir. Bu yazıda, ameliyatsız bel fıtığı tedavi yöntemlerini inceleyeceğiz.
Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavi Yöntemleri
Bel fıtığı tedavisinde ameliyat dışı yöntemler, hastaların günlük yaşantılarına dönebilmeleri ve ağrının azaltılması için güvenilir seçenekler sunmaktadır:
1. Radyofrekans Faset Ablasyonu
Radyofrekans faset ablasyonu (RFA) acil ameliyat gerektirmeyen ya da ameliyat ihtiyacı olmayan bel, boyun, sakroiliak eklem bölgesindeki patolojiler için (spondiloz, artrit, sakroileit v.s.) kullanılan girişimsel bir işlemdir.
Nasıl Uygulanır?
İşlem sırasında ameliyathane şartlarında lokal anestezi altında hastanın problemli bölgesine C-kollu skopi (seyyar röntgen cihazı) yardımı ile bir iğne batırılarak bu iğne aracılığıyla radyofrekans dalgaları verilip bölgesel kontrollü ısı artışı sağlanır. Bu ısı artışı ile o bölgedeki duyusal sinirin beyine ağrıyı ileten dalı geçici olarak bloke edilir ve hastanın ağrısı kontrol altına alınır.
- Başarı Oranı: %60 civarındadır.
- Etki Süresi: İşlemin etkisi hemen işlem sonrasında başlayabildiği gibi bazı hastalarda 1 hafta başlayabilmektedir. İşlemin etki süresi bazı kişilerde 2 yılı bulabilmektedir.
- Komplikasyon Riski: Komplikasyon riski yok denecek kadar az bir işlemdir ve etkinliği geçtikten sonra tekrarlanabilir.
- İyileşme Süresi: Hasta işlem sonrası yaklaşık 1 saatlik dinlenmenin ardından taburcu edilir ve normal hayatına dönebilir.
2. Foraminal-Epidural Enjeksiyon
Şiddetli ağrısı olan ancak acil ameliyat ihtiyacı olmayan bel fıtığı hastalarında kullanılan bir ağrı kontrol girişimidir.
Nasıl Uygulanır?
Bu işlemde hasta ameliyathaneye alınıp lokal anestezi altında C-kollu skopi (seyyar röntgen cihazı) eşliğinde fıtığın bulunduğu bölgede omurilik kanalı içine ya da fıtığın baskı yaptığı sinirin hemen yakınına kortizon-lokal anestezikten oluşan bir kokteyl enjekte edilir.
- Başarı Oranı: %60 civarındadır.
- Etki Süresi: Etkisi işlemden hemen sonra veya bir hafta içinde görülebilir.
- İyileşme Süresi: Hasta, yaklaşık 1 saatlik istirahatten sonra evine dönebilir ve ertesi gün günlük yaşamına devam edebilir.
3. İntradiskal Ozon Tedavisi
Nasıl Uygulanır?
Bu işlemde disk dediğimiz bel kemikleri arasındaki kıkırdağımsı yapının içine OZON gazı enjekte edilir. İşlem lokal anestezi altında ameliyathane şartlarında C-kollu skopi (seyyar röntgen cihazı) kullanılarak yapılır.
Bu işlemle ağrı kontrolünün yanı sıra fıtığın kimyasal olarak eritilerek küçültülmesi de sağlanır.
- Başarı Oranı: %80 civarındadır.
- Etki Süresi: Çoğunlukla işlemden hemen sonra ya da yaklaşık 1 hafta sonra etkinliği görülür.
- İyileşme Süresi: İşlem sonrası hasta aynı gün taburcu edilir ve ertesi gün günlük yaşamına dönebilir.
4. Lazer Nukleoplasti
Nasıl Uygulanır?
Bu işlemde bel fıtığına sebep olan diskin içine bir iğne ile girilerek diskin içinde lazer veya plazma ile ısı artışı sağlanarak (40-70 derece) disk dokusunun buharlaşması ve basıncın azaltılması hedeflenir. Bu sayede ağrı kontrolü ve fıtıkta küçülme elde edilir.
İşlem ameliyathane şartlarında lokal anestezi altında C-kollu skopi kullanılarak yapılır.
- Başarı Oranı: %60 civarındadır.
- Etki Süresi: Hemen veya bir hafta içinde
- İyileşme Süresi: Hasta aynı gün taburcu edilir ve ertesi gün günlük yaşamına dönebilir.
Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular
Evet, birçok bel fıtığı vakasında ameliyatsız tedavi mümkündür. Radyofrekans faset ablasyonu, foraminal-epidural enjeksiyon, intradiskal ozon tedavisi ve lazer nukleoplasti gibi yöntemlerle hastaların çoğu rahatlama sağlayabilir.
Hayır, bu tedavi yöntemleri kalıcı çözüm sağlamamakla birlikte hastaların ağrılarını hafifletmeyi amaçlar. Ancak bazı hastalarda uzun süreli rahatlama sağlayabilir ve bu süreçte bazı bel fıtıkları gerileyebilir.
Tedavi yönteminin etkisi kişiye ve bel fıtığının seviyesine göre değişebilir. İntradiskal ozon tedavisi bel fıtıklarında başarı oranı en yüksek olan yöntem iken spondiloz dediğimiz kireçlenme vakalarında RF ablasyon ve foraminal enjeksiyon daha etkili sonuçlar vermektedir.
Bu tedavi yöntemlerinin hepsi minimal invaziv olduğu için genellikle işlemden bir gün sonra normal yaşamınıza dönebilirsiniz.
Bu tedavi yönteminde, omurga çevresindeki sıkışmış sinirlerin çevresine veya fıtıklı disk içine lokal anestezik ve steroid gibi maddeler enjekte edilir. Enjeksiyon, genellikle C-kollu skopi ile görüntülenerek yapılır ve işlem sonrası hasta kısa sürede günlük yaşantısına dönebilir.
Bazı hafif bel fıtığı vakaları, istirahat, egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kendiliğinden iyileşebilir. Ancak ilerlemiş fıtık vakalarında tedavi gereklidir; aksi takdirde ağrı ve hareket kısıtlılığı devam edebilir.
Şiddetli bel fıtığı ağrısında, ağrı kontrolü için genellikle foraminal-epidural enjeksiyon gibi girişimsel yöntemler uygulanır. Bunun dışında ağrıyı hafifletmek için istirahat, sıcak-soğuk kompresler ve doktorun önerdiği ağrı kesici ilaçlar geçici olarak rahatlama sağlayabilir.
Evet, bel fıtığı risk faktörleri devam ettiği sürece tekrar edebilir. Bu nedenle düzenli egzersiz yapmak, doğru postürde durmak gibi önlemler almak önemlidir.