Chiari Malformasyonu, beynin alt kısmındaki serebellumun (beyincik) omurilik kanalına doğru sarkmasıyla oluşan yapısal bir anomalidir. Beyin dokusunun bu şekilde yer değiştirmesi, omurilik sıvısının dolaşımını bozabilir ve çeşitli nörolojik semptomlara yol açabilir. Nadir görülen bu rahatsızlık, doğuştan olabileceği gibi zamanla da gelişebilir.

Chiari Malformasyonu Türleri Nelerdir?

Chiari Malformasyonu genellikle dört ana tipe ayrılır:

Chiari Tip I

En sık görülen formdur. Beyincik bademciklerinin omurilik kanalına doğru sarkmasıyla oluşur. Genellikle ergenlik veya yetişkinlikte semptom verir.

Chiari Tip II

Spina bifida (omurga açıklığı) ile ilişkilidir. Beyincik ve beyin sapı omuriliğe sarkar. Bebeklik döneminde belirti verir.

Chiari Tip III

Nadir ve ciddi bir formdur. Beyin dokusu kafa dışına doğru fıtıklaşır.

Chiari Tip IV

Beyincik gelişiminin eksik olduğu doğuştan gelen ağır bir formdur.

Chiari Malformasyonunun Belirtileri

Chiari malformasyonunun belirtileri, tipine ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterir. En sık karşılaşılan şikayetler:

  • Ense kökünde özellikle öksürme ve ıkınma ile artan baş ağrısı
  • Denge bozukluğu
  • Boyun ağrısı
  • Kollarda karıncalanma ve uyuşma
  • Bulantı, kusma
  • Görme bozuklukları (bulanık görme, çift görme)
  • İşitme kaybı veya kulak çınlaması
  • Yutma güçlüğü
  • Kas zayıflığı ve koordinasyon kaybı

Tanı Yöntemleri

Chiari malformasyonunun tanısı için en etkili görüntüleme yöntemi Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)’dir. MRI sayesinde beyin ve omurilik yapıları detaylı olarak incelenebilir. Bazen BT (Bilgisayarlı Tomografi) veya beyin omurilik sıvısı akımını değerlendirmek için sinematik MRI da kullanılır.

Chiari Malformasyonu Neden Olur?

  • Doğuştan gelen yapısal bozukluklar: Gebelikte beyin ve omuriliğin gelişiminde meydana gelen anomaliler.
  • Omurilik sıvısı dengesizliği
  • Spina bifida gibi nörotüp defektleri
  • Travma veya beyin tümörleri (sonradan gelişen Chiari malformasyonları)

Tedavi Seçenekleri

Tedavi kararı, semptomların şiddetine ve nörolojik etkilenmeye bağlı olarak verilir.

İlaç Tedavisi

Hafif vakalarda baş ağrısı ve diğer semptomlar için ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılabilir. Ancak ilaçlar yapısal sorunu çözmez, yalnızca semptomları yönetir.

Cerrahi Müdahale

Semptomların yaşam kalitesini düşürdüğü ve omurilik sıvısı akışının ciddi şekilde bozulduğu durumlarda cerrahi önerilir.

  • Posterior fossa dekompresyonu: Beyin arkasındaki kemik çıkarılarak serebelluma yer açılır.
  • Dural greftleme: Omurilik zarına yama yapılarak beyin omurilik sıvısı akışı rahatlatılır.
  • Şant ameliyatları: Beyin içi sıvı birikimi varsa, fazla sıvının boşaltılması sağlanır.

Yaşam Kalitesi ve Takip Süreci

Chiari malformasyonu ile yaşayan bireylerde yaşam kalitesi, doğru tanı ve tedavi ile ciddi şekilde artırılabilir. Cerrahiden sonra hastaların çoğunda semptomlarda belirgin düzelme gözlemlenir. Ameliyat sonrası dönemde fizik tedavi, düzenli nörolojik takip ve yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir.

Öneriler:

  • Ağır egzersiz ve ıkınmalardan kaçının
  • Baş pozisyonunu destekleyici ortopedik yastık kullanın
  • Ani hareketlerden sakının
  • Düzenli nöroloji kontrollerini aksatmayın

Chiari malformasyonu nadir fakat önemli bir nörolojik durumdur. Erken tanı konulması ve uzman bir ekip tarafından değerlendirilmesi, komplikasyonların önlenmesinde kritik rol oynar. Baş ağrısı, denge bozukluğu veya uyuşma gibi belirtiler yaşayan bireyler, vakit kaybetmeden bir beyin cerrahına ya da nöroloğa başvurmalıdır.

Haziran 12, 2025