Mastit, meme dokusunun iltihaplanmasıyla ortaya çıkan, genellikle emzirme döneminde görülen bir sağlık sorunudur. Enfeksiyon kaynaklı olabileceği gibi süt birikimine bağlı da gelişebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hızla iyileşebilen mastit, zamanında müdahale edilmezse apselere ve daha ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Özellikle emziren annelerde hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorlayıcı olabilen bu durum hakkında bilgi sahibi olmak, etkili önlem ve müdahale için önemlidir.

Mastit Nedir?

Mastit, meme bezlerinin ve süt kanallarının iltihaplanması anlamına gelir. Genellikle emzirme döneminde (laktasyonel mastit) görülür, ancak emzirmeyen kadınlarda ve nadiren erkeklerde de ortaya çıkabilir. İltihap, genellikle meme ucundaki çatlaklardan giren bakterilerin meme dokusuna ulaşmasıyla gelişir.

Mastit Kimlerde Görülür?

  • Emziren kadınlar: En yaygın gruptur. Özellikle doğumdan sonraki ilk 6 haftada risk artar.
  • Emzirmeyen kadınlar: Meme ucunda travma, piercing veya bağışıklık sistemi zayıflığı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
  • Kadın dışı bireylerde: Nadir olsa da erkeklerde ve çocuklarda da görülebilir.

Mastitin Belirtileri Nelerdir?

Mastit genellikle aniden başlar ve belirtiler şunları içerir:

  • Memede ağrı, hassasiyet
  • Meme cildinde kızarıklık ve ısı artışı
  • Memede sertlik ya da şişlik hissi
  • Emzirme sırasında veya sonrasında artan ağrı
  • Yüksek ateş ve titreme
  • Genel halsizlik, grip benzeri belirtiler
  • Nadiren meme ucundan iltihaplı akıntı

Emziren annelerde bebek emdikçe belirtiler genellikle azalır; ancak ağrı dayanılmaz hale gelirse ya da ateş düşmüyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Mastit Neden Olur?

1. Süt Kanallarının Tıkanması

Süt kanallarının yeterince boşaltılamaması sonucu süt birikir ve bu bölgede inflamasyon gelişir. En yaygın sebeplerden biridir.

2. Bakteriyel Enfeksiyon

Meme ucundaki çatlaklardan giren bakteriler (özellikle Staphylococcus aureus) iltihaplanmaya neden olabilir.

3. Emzirme Tekniklerinin Hatalı Olması

Bebeğin memeyi doğru kavrayamaması ya da emzirmenin düzensiz yapılması, süt kanallarında tıkanıklık oluşturabilir.

4. Bağışıklık Sisteminin Zayıf Olması

Annenin yorgun, uykusuz ya da stresli olması gibi durumlar vücudun savunmasını düşürerek enfeksiyon riskini artırabilir.

5. Meme Ucu Yaralanmaları

Piercing, cerrahi müdahale ya da travmalar mastite zemin hazırlayabilir.

Mastit Nasıl Teşhis Edilir?

Mastit genellikle hastanın anlattığı semptomlar ve fizik muayene ile teşhis edilir. Gerekli durumlarda doktor şu testleri de isteyebilir:

  • Tam kan sayımı (enfeksiyon göstergesi)
  • Meme ultrasonu (apse şüphesi varsa)
  • Süt kültürü (nadiren, tedaviye yanıt alınamazsa)

Mastit Nasıl Tedavi Edilir?

Mastit tedavisinde hedef, enfeksiyon varsa ortadan kaldırmak ve meme kanallarının boşalmasını sağlamaktır.

Evde Uygulanabilecek Yöntemler

  • Sık sık emzirin: Emzirme aralıklarını kısaltın, meme tam olarak boşalsın.
  • Sıcak kompres: Emzirmeden önce memeye sıcak havlu uygulamak süt akışını kolaylaştırır.
  • Bol sıvı tüketimi ve dinlenme: Vücudun enfeksiyonla savaşmasına destek olur.
  • Rahat kıyafetler giyin: Meme çevresine baskı yapan dar sütyenlerden kaçının.
  • El hijyenine dikkat edin: Emzirmeden önce eller mutlaka yıkanmalı.

Tıbbi Tedavi

  • Antibiyotik tedavisi: Enfeksiyon düşünülüyorsa doktor tarafından uygun antibiyotik başlanır (genellikle 10-14 gün).
  • Ağrı kesici ve ateş düşürücüler: Parasetamol ya da ibuprofen önerilebilir.
  • Apsenin boşaltılması: Apse oluşmuşsa cerrahi müdahale gerekebilir.

Mastit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen mastit ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

  • Meme apsesi
  • Süt üretiminin azalması
  • Emzirmeye devam edememe
  • Enfeksiyonun kana karışması (sepsis)

Bu nedenle mastit belirtileri başladığında vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak büyük önem taşır.

Mastitten Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

  • Bebeğin memeyi doğru kavradığından emin olun
  • Emzirmeye ara vermeyin, düzenli emzirin
  • Memeler doldukça boşaltılmalı (elle ya da pompa ile)
  • Meme ucu çatlakları varsa mutlaka tedavi edin
  • Stresten uzak durun, yeterli uyuyun
  • Ellerinizin ve meme başının hijyenine dikkat edin

Emzirme Devam Etmeli mi?

Evet, mastit sırasında emzirmeye devam edilmesi genellikle önerilir. Emzirmek, süt kanallarını boşaltarak iyileşmeyi hızlandırır. Eğer emzirmek çok ağrılıysa, süt sağma yöntemleri kullanılabilir.

Mastit, özellikle emziren kadınlarda sık görülen ancak doğru müdahale ile hızla kontrol altına alınabilen bir durumdur. Hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından mastitin erken fark edilmesi ve etkili tedavi edilmesi büyük önem taşır. Uzun süren ağrı, ateş veya memede sertlik gibi belirtiler varsa mutlaka bir kadın hastalıkları uzmanına ya da genel cerrahiye başvurulmalıdır.

Temmuz 31, 2025