Astigmat, gözün ön kısmındaki saydam tabaka olan korneanın şekil bozukluğu nedeniyle oluşan yaygın bir görme kusurudur. Eğer anormal kavis ya da kıvrımlar korneada ise kornea astigmatı, lenste bu kıvrımlar varsa lentiküler astigmatı olarak adlandırılmaktadır. Her iki türde de bulanık görme söz konusudur.
Astigmat neden olur?
Kornea göze gelen ışınları kırmaktadır. Net görüş için bu ışınlar retinada yani gözün arka tarafında yer alan ağ tabakada odaklanır. Korneanın anormal kavislenmesi durumunda ışınlar retinada olması gerektiği gibi odaklanamaz. Bu durum ise bulanık görmeye neden olur. Astigmat bu durumu tanımlayan ve doğuştan gelen bir göz hastalığıdır.
Genellikle doğuştan gelen bir göz hastalığı olsa da bazı göz yaralanması, göz ameliyatı ya da hastalık durumundan sonra da astigmat gelişebilmektedir.
Televizyona yakın oturma, loş ışıkta kitap okuma gibi çeşitli göz rahatsızlıklarına sebep olabilecek eylemler astigmatın oluşmasına ya da ilerlemesine etki etmemektedir.
Keratokonus adı verilen dejeneratif göz hastalığı astigmata neden olabilen hastalıklardan birisidir.
Prematüre bebeklerde astigmat görülme sıklığının daha fazla olduğu bilinmektedir.
Astigmat belirtileri
En belirgin belirtisi bulanık görüştür. Bununla birlikte aşağıdaki şikayetler görülmektedir:
- Tüm mesafelerde bulanık görme
- Baş ağrısı
- Uzun süre odaklanmayı gerektiren (ekrandan yazı okuma vb.) eylemlerde göz yorgunluğu
- Gece araç sürmede zorluk
- Net görüş için gözleri kısma
- Çift görme (ileri vakalarda)
Çocuklarda astigmat belirtileri ebeveynler tarafından fark edilmeyebilir. Bazı aileler çocuğun görme problemini dile getirmesi halinde göz doktoruna başvurabilmektedir. Ancak çocukların herhangi bir şikayet dile getirmese de belirli dönemlerde rutin göz muayenesine götürülmesi gerekmektedir. Görme kusurlarının çocuklarda okul başarısını olumsuz etkileyen bir durum olduğu unutulmamalıdır.
Nasıl tedavi edilir?
Göz muayenesi sırasında kolaylıkla tanı koyulabilmektedir. Gözlük ve kontakt lensler sayesinde görme kusurları düzeltilebilmektedir. Ayrıca lazer ve göz içi mercek ameliyatı (akıllı lens ameliyatı) ile de tedavi edilebilmektedir.
Gözlük kullanımı yaygın ve basit bir yöntem olmakla birlikte astigmat derecesini etkileyen bir tedavi değildir. Diğer bir deyişle gözlük kullanımı ile astigmatın derecesinde düşme veya artma olmamaktadır. Bu durum lensler için de geçerlidir.
Gözlük ya da lens kullanmak istemeyen kişiler için diğer tedavi yöntemleri ise göz lazer ameliyatı ve göz içi mercek ameliyatlarıdır. Hangi tedavi yöntemi ya da ameliyatın kişi için daha uygun olacağı konusunda çeşitli faktörler değerlendirilmektedir. Bu nedenle öncelikle muayene olunması ve hekime danışılması gerekmektedir.