Katarakt, çoğunlukla yaşlanmaya bağlı olarak gözümüzün içindeki lensin saydamlığını kaybetmesi ile oluşan bir hastalıktır. Ancak katarakt çeşitli sebeplerle her yaşta görülebilmekte hatta bebeklerde doğuştan da gelişebilmektedir. Katarakt tedavisi için geçmişten bugüne çeşitli tedaviler uygulanmıştır. Teknolojik gelişmeler ile bugün katarakt tedavisi için akıllı mercekler diğer bir deyişle akıllı lensler kullanılarak başarılı operasyonlar gerçekleştirilmektedir.

Lens Nedir?

Lens gözümüzün içinde, gözümüzün renkli tabakası olan irisin ve göz bebeğimizin arkasında bir kapsül ile çevrili damarsız, şeffaf ve esnek bir optik yapıdır.

Lensimiz bu esnek yapısı sayesinde bir kamera gibi uzak, orta ve yakın mesafeye bakışımıza göre şekil değiştirip odaklanarak nesneleri net görmemizi sağlar. Yaklaşık 40 yaşından itibaren esnekliğini kaybetmeye başlayan lens odaklanma yeteneğini de yavaş yavaş kaybederek uzağı iyi gören gözlerde yakındaki nesneleri görmek gittikçe zorlaşır ve Presbiyopi dediğimiz yakın görme bozukluğu ortaya çıkar.

Presbiyopi ile ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki linke tıklayın:

https://rumelihospital.com.tr/saglik-rehberi/goz-saglik-rehberi/yakini-gozluksuz-gormek-mumkun/

Katarakt Nedir?

Normal lens saydamdır, bu saydamlığı bozan herhangi bir opaklaşma katarakt olarak adlandırılır.

Katarakt Sebepleri ve Çeşitleri

En sık olarak yaşlanmaya bağlı 40’lı yaşlardan sonra görülen Senil katarakt olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca yeni doğan çocuklarda bile görülebilmektedir. Anne karnında geçirilen bazı enfeksiyonlara, bazı genetik ve metabolik hastalıklara bağlı olarak doğumsal katarakt şeklinde karşımıza çıkabilmektedir.

Travma, diyabet, kortizon ilaçlarının kullanımı, üveit denilen göz içi iltihapları, radyasyona maruz kalma gibi sebepler de katarakta sebep olabilmektedir. Ayrıca bu tür sebeplerle artık katarakt her yaşta görülebilmektedir.

Katarakt Tedavisi ve Yıllar İçinde Gelişen Teknolojiler

Sebebi ne olursa olsun kataraktın bugün için tek tedavisi cerrahidir. Katarakt cerrahisinin tarihi M.Ö 2000 li yıllara kadar uzanmaktadır. Bu dönemlerde yapılan ameliyatlar şeffaflığını tamamen kaybetmiş lensin bir alet ile itilerek gözün arkasına düşürülmesi şeklinde. Böylece göz önündeki engel kaldırılıyordu.

1700 lü yıllarda katarakt oluşan lens bir alet vasıtasıyla boşaltılarak göz içerisinden çıkarılmaya başlanmıştır. Ancak çıkarılan lensin yerine görmeyi sağlayacak yapay mercek koyulamadığı için hastalar görmek için çok kalın gözlükler takmak zorunda kalıyorlardı.

Göz içine mercek yerleştirme işlemi ilk kez 1949 yılında yapıldı

Göz içine mercek koyulması ilk defa 2.Dünya savaşından sonra 1949 yılında gerçekleştirilmiştir. Çatışma sırasında savaş uçaklarında kullanılan plastik cam parçalarının pilotların gözlerine kaçtığı ve bu parçaların göz içinde reaksiyon oluşturmadığı görülmüştür. Böylece ilk defa bu sert plastik maddeden yapılan yapay mercekler göz içine yerleştirilmeye başlanmıştır.

1967 den itibaren kataraktlı lensin ultrasonik ses dalgalarıyla parçalanarak çıkartıldığı Fakoemülsifikasyon (FAKO) yöntemi ile kataraktlı lens temizlenmeye başlanmıştır:, 1980 li yıllardan itibaren de sert mercekler yerine yumuşak katlanabilir mercekler geliştirilmiştir.

Katarakt Tedavisi ve Multifokal Mercekler

Hem mercek hem de FAKO cihazlarındaki teknolojik gelişmelerle bugün katarakt operasyonları genel anestezi olmadan 2mm lik kesiler ile 10-15 dak. içinde gerçekleştirilebilmektedir. Lens hesaplama formülleri ve lens ölçüm aletlerindeki gelişmeler hastanın gözüne en uygun mercek takılarak hastanın kataraktla beraber gözlükten de kurtulmasını sağlamıştır. 1990 yılların sonlarına kadar tek odaklı mercekler ile hastaların gözleri sadece uzak veya sadece yakına ayarlanabilirken sonradan geliştirilen iki odaklı multifokal mercekler ile hastalar hem uzak hem yakın gözlüklerinden kurtulmaya başlamıştır.

Üç Odaklı Akıllı Mercekler

İki odaklı merceklerin uzak ve yakını göstermesi ancak 40 cm-2 m gibi ara mesafelerde başarısız olması, günlük işlerinde bu ara mesafeyi de iyi görmeye ihtiyaç duyan  hastalar için tüm mesafeleri gösterecek üç odaklı merceklerin (Akıllı Mercekler)  geliştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur.

Günümüzde akıllı mercekler 40 yaş üzeri uzak ve yakın görme problemi olan uygun hastalara kataraktı olmadan da uygulanabilmektedir.

35-40 yaşından daha genç olup Excimer Laser (Halk arasında çizdirme olarak bilinen yöntem) uygulamasına uygun olmayan miyop, hipermetrop ve/veya astigmatı olan hastalara da mercek yerleştirme operasyonları uygulanarak hastalar gözlüklerinden kurtulabilmektedir. Hastanemizde de en son teknoloji cihazlarımız ile katarakt ve akıllı mercek operasyonlarımız gerçekleştirilmektedir.

Op. Dr. Serdat Bülent YÜKSEL

Nisan 9, 2020