Miyop (uzağı görememe), gözün odaklama sisteminin öne kayması nedeniyle uzak görüntülerin retina önünde odaklanması ve bulanık algılanmasıdır. Toplumda en sık görülen kırma kusurlarından biridir; çocuklukta başlayıp ergenlikte artabilir, erişkinlikte genellikle stabil seyreder. Gözlük ve kontakt lensler net görüş sağlar; uygun adaylarda lazer cerrahisiyle kalıcı ve konforlu bir çözüm elde etmek mümkündür. Bu yazıda miyopun belirtilerinden risk faktörlerine, tanı ve takipten lazer seçenekleri (PRK, LASIK, Femto-LASIK, SMILE) ve ameliyatsız ilerleme yavaşlatma yöntemlerine kadar kapsamlı bir rehber bulacaksınız.

Miyopi Nasıl Oluşur?

Gözün toplam kırıcı gücü ile göz küresinin (aksiyel uzunluk) birbirine uyumu bozulduğunda odak noktası retinanın önüne düşer. En sık neden gözün ön-arka ekseninin normalden uzun olmasıdır. Daha nadiren korneanın normalden daha dik olması veya lensin kırma gücündeki artış etkendir. Reçetede eksi (–) değerlerle ifade edilir; örneğin –1.50 D hafif, –3.00 ile –6.00 D orta, –6.00 D üzeri yüksek miyopi olarak sınıflanır.

Belirtiler

  • Uzak nesneleri bulanık görme (tahta, trafik tabelası, televizyon)
  • Göz kısarak bakma, baş ağrısı ve göz yorgunluğu
  • Gece görüşünde belirginleşen bulanıklık ve far ışıklarında yayılma
  • Çocuklarda derse konsantrasyon güçlüğü, tahtayı görememe, televizyona yakından bakma

Bu şikâyetler varsa kapsamlı bir göz muayenesi gerekir; yalnızca otomatik cihazla ölçüm yeterli değildir, kırma kusuru siklopleji (özellikle çocuklarda damla ile geçici odaklama felci) sonrası netleştirilmelidir.

Kimler Risk Altında?

  • Aile öyküsü: Anne-babada miyop varlığı çocukta riskin artmasına yol açar.
  • Yakın çalışma ve ekran süresi: Uzun süreli yakın odak, az gün ışığına maruz kalma miyopi gelişimi ve ilerlemesiyle ilişkilidir.
  • Eğitim ve yaşam tarzı: Kapalı ortam ağırlıklı gün düzeni, sınav dönemleri ve yoğun okumalar ilerleme hızını etkileyebilir.
  • Etnik ve coğrafi farklılıklar: Bazı toplumlarda görülme sıklığı daha yüksektir.

Tanı Nasıl Konur?

  • Görme keskinliği ölçümü ve subjektif refraksiyon
  • Göz içi basıncı, ön ve arka segment biyomikroskopisi
  • Gerekirse topografi (kornea haritası) ve pakimetri (kornea kalınlığı)
  • Miyopi ilerlemesini takip için aksiyel uzunluk ölçümü
  • Retina periferisinin ayrıntılı değerlendirilmesi (özellikle yüksek miyopide yırtık riskine karşı)

Miyopi Neden Önemlidir?

Düzeltildiğinde net görüş mümkün olsa da orta-yüksek miyopide retina incelmesi, periferik yırtık, makula dejenerasyonu, glokom ve katarakt riskinde artış görülebilir. Bu nedenle düzenli göz dibi muayenesi, ani ışık çakması/uçuşan cisimler veya perde inmesi hissinde acil başvuru önemlidir.

İlerlemesini Yavaşlatmak Mümkün mü?

Çocuk ve ergenlerde aşağıdaki stratejiler ilerlemeyi yavaşlatmada etkilidir:

  • Açık hava süresi: Günde en az 1,5–2 saat gün ışığında dış aktivite.
  • Yakın çalışma düzeni: 20-20-2 kuralı (20 dakikada bir 20 saniye uzak odak, gün içinde 2 saat açık hava).
  • Düşük doz atropin damla: Hekim kontrolünde %0.01–0.05 arası protokoller.
  • Özel tasarım kontakt lensler/ortokeratoloji: Miyopi kontrol amaçlı periferik defokus üreten lensler; düzenli takip şarttır.
  • Çok odaklı miyopi kontrol gözlük camları: Çocuklarda kanıta dayalı bir diğer seçenek.

Bu uygulamalar kırma kusurunu sıfırlamaz, ilerleme hızını yavaşlatmayı hedefler.

Tedavi Seçenekleri: Gözlük, Kontakt Lens, Lazer ve Alternatifler

Gözlük

En güvenli, en kolay seçenek. Çerçeve seçimi, cam kalınlığı (yüksek indeks), yansıma önleyici kaplamalar ve mavi ışık filtreleri görsel konforu artırabilir.

Kontakt Lens

Günlük, iki haftalık veya aylık değişim seçenekleri vardır. Spor ve aktif yaşamda avantaj sağlar; hijyen kurallarına uyulmadığında enfeksiyon riski artar. Miyopi kontrolü için özel tasarımlar çocuklarda hekim gözetimiyle kullanılabilir.

Lazer Cerrahisi: PRK, LASIK, Femto-LASIK ve SMILE

Lazer cerrahileri korneanın şekil ve kırma gücünü yeniden düzenleyerek odak noktasını retina üzerine getirir. Ortak adımlar: uygunluk değerlendirmesi, kornea kalınlığı ve haritası, göz kuruluğu taraması, retina kontrolü ve refraksiyonun stabil olması.

PRK (Fotorefraktif Keratektomi)

  • Nasıl çalışır? Korneanın yüzey epiteli kaldırılır, excimer lazerle şekil verilir; epitel birkaç gün içinde yeniden oluşur.
  • Avantajlar: İnce korneada seçenek olabilir, flap yoktur.
  • Dezavantajlar: İlk günlerde ağrı-batma, görmenin netleşmesi birkaç hafta sürebilir.
  • Uygunluk: Düşük-orta miyop ve uygun topografi.

LASIK

  • Nasıl çalışır? Korneada ince bir flep (mikrokeratom veya femtosaniye lazerle) kaldırılır, stromaya excimer lazer uygulanır, flep yerine kapatılır.
  • Avantajlar: Hızlı görme iyileşmesi, az ağrı.
  • Dezavantajlar: Flap ilişkili komplikasyon riski (nadir), daha belirgin kuru göz şikâyeti olabilir.
  • Uygunluk: Yeterli kornea kalınlığı, stabil numara, düzenli topografi.

Femto-LASIK

  • Nedir? Flep oluşturma adımı bıçaksız femtosaniye lazerle yapılır. Kesinin hassasiyeti ve öngörülebilirliği artar.
  • Artıları/Eksileri: LASIK ile benzer; bıçaksız olması bir güvenlik avantajı olarak kabul edilir.

SMILE (Small Incision Lenticule Extraction)

  • Nasıl çalışır? Femtosaniye lazer kornea içinde bir lentikül oluşturur; küçük bir kesiden lentikül çıkarılır, kornea şekli değişir.
  • Avantajlar: Küçük kesi, yüzey sinirlerine daha az müdahale; kuru göz şikâyeti daha az olabilir. Flap yoktur.
  • Dezavantajlar: Astigmat düzeltme aralığı sınırlı olabilir; geridönüşüm (enhancement) seçenekleri merkez deneyimine bağlıdır.
  • Uygunluk: Orta-yüksek miyopide popüler bir seçenektir; topografi normal olmalı.

Lazer İçin Uygun Aday Kriterleri

  • 18 yaş üzeri ve en az 1 yıldır stabil kırma kusuru
  • Yeterli kornea kalınlığı ve düzenli kornea topografisi
  • Keratokonus veya ektazi şüphesi olmaması
  • İleri düzey kuru göz, aktif göz yüzeyi hastalığı bulunmaması
  • Hamilelik/emzirme döneminde olmamak (hormonal dalgalanmalar refraksiyonu etkileyebilir)
  • Diyabet, otoimmün hastalıklar gibi sistemik durumlarda ek değerlendirme

Lazerin Olası Yan Etkileri ve Yönetimi

  • Geçici kuru göz: Sık görülür; suni gözyaşı damlalarıyla yönetilir, aylar içinde düzelir.
  • Geceleri halolar, ışıma: Öğrenci-kornea ilişkisine bağlı; zamanla azalır, gerekirse ek tedaviler planlanır.
  • Regresyon/eksik düzeltme: Nadiren ek düzeltme (enhancement) gerekebilir.
  • Ektazi riski: Ön tarama bu riski azaltmak içindir; şüphede işlem yapılmaz veya ek kornea güçlendirme (cross-linking) tartışılır.
  • Enfeksiyon ve inflamasyon: Nadir ama acil tedavi gerektirir; ameliyat sonrası damlalar ve kontroller bu risk için planlanır.

Yüksek Miyopide Alternatifler

  • Fakik GİL (ICL): Korneayı kesmeden göz içine özel bir mercek yerleştirilir. Korneası ince, numarası yüksek ve topografisi uygun olmayanlarda iyi bir alternatiftir.
  • RLE (Refraktif lens değişimi): İleri yaş ve yüksek kırma kusurunda seçilebilir; katarakt cerrahisine benzer.

Lazer Tercihinde Hangi Yöntem Bana Uygun?

Tek bir “en iyi” yöntem yoktur; kornea kalınlığı/topografisi, pupil çapı, numara, meslek ve hobi (temas sporları gibi) değerlendirilerek kişiye özgü plan yapılır. İnce korneada PRK, aktivite profili nedeniyle flap istemeyenlerde SMILE, geniş düzeltme aralığı ve hızlı iyileşme isteyenlerde LASIK/Femto-LASIK öne çıkabilir. Muayene sonrası hekiminizle artı-eksi ve beklentiyi netleştirmek en doğru yaklaşımdır.

Ameliyat Öncesi ve Sonrası Süreç

  • Öncesi: Kontakt lens kullananlar yumuşak lensi 1 hafta, sert lensi 2–3 hafta önceden bırakmalıdır. Kornea yüzeyi değerlendirilir, kuru göz varsa hazırlık yapılır.
  • Günü: İşlem genellikle 10–15 dakika sürer, damla anestezisi kullanılır; aynı gün evinize dönebilirsiniz.
  • Sonrası: İlk 24–48 saatte batma, sulanma, ışığa hassasiyet olabilir. Damlalar tarif edildiği gibi kullanılmalı, göz ovuşturulmamalı, bir süre makyaj ve havuz-denizden kaçınılmalıdır.
  • Kontroller: İlk gün, 1 hafta, 1–3 ay aralıklarla planlanır.

Günlük Yaşamda Miyop Hastalığı ile Yaşamak: Pratik Öneriler

  • Ekran kullanımında 20-20-20 kuralı (20 dakikada 20 saniye 6 metreye bakış)
  • Doğal ışıkta günlük açık hava aktivitesi
  • Gece araç kullanımında parlamalar belirginse yansıtmasız kaplama ve uygun numara
  • Göz kuruluğu eğilimi olanlarda suni gözyaşı ve ortama uygun nemlendirme
  • Çocuklarda yılda en az bir kez göz muayenesi; tahtayı görememe, göz kısma gibi işaretlere dikkat

Sık Sorulan Sorular

Miyop hastalığı kendiliğinden geçer mi?
Hayır. İlerleme çocukluk ve ergenlikte daha hızlıdır; erişkinliğe doğru yavaşlar ve stabilleşir.

Lazer kalıcı mıdır? Numaralar geri gelir mi?
Uygun adaylarda sonuç kalıcıdır. Nadir regresyonlar için ek düzeltme yapılabilir. Yaşa bağlı presbiyopi (yakın görme) ayrı bir süreçtir.

Astigmatım da var; lazerle düzelir mi?
Evet, çoğu lazer tekniği miyopla birlikte astigmatı da düzeltir; aralık yönteme ve merkez deneyimine bağlıdır.

SMILE mi LASIK mi daha iyi?
Kişiye göre değişir. SMILE küçük kesi ve daha az kuru göz avantajı sunabilir; LASIK geniş astigmat aralığı ve hızlı netleşme sağlar. Muayene sonrası karar verilir.

Lazerden sonra gece ışık saçılması olur mu?
Bazı hastalarda başlangıçta görülebilir; genellikle haftalar-aylar içinde azalır. Geniş pupilde risk artabilir.

Hamileyim; lazer olabilir miyim?
Hamilelik ve emzirme döneminde hormonlar kırma kusurunu etkileyebilir; genellikle bu dönemde önerilmez.

Yüksek miyopim var, korneam ince çıktı; seçenek var mı?
Evet. Fakik GİL (ICL) gibi göz içi mercekler uygun adaylarda iyi bir alternatiftir.

Miyop hastalığı, modern yaşamın yaygın bir eşlikçisi olsa da doğru yönetildiğinde görsel konforu ve yaşam kalitesini sınırlamak zorunda değildir. Gözlük ve kontakt lenslerle net görüş mümkün; uygun adaylarda lazer cerrahisi (PRK, LASIK/Femto-LASIK, SMILE) kalıcı çözüm sağlayabilir. Çocuklarda açık hava, düşük doz atropin ve özel lens/gözlüklerle ilerlemeyi yavaşlatmak mümkündür. En doğru seçenek, kapsamlı muayene ve kişiselleştirilmiş planla belirlenir; düzenli kontroller ve sağlıklı alışkanlıklar gözlerinizi uzun yıllar korumanıza yardımcı olur.

Kasım 27, 2025