Dış gebelik (ektopik gebelik), döllenmiş bir yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüplerine yerleşmesiyle oluşan ve yaşamı tehdit edebilecek ciddi bir durumdur. Normal bir gebelikte döllenmiş yumurta rahmin iç yüzeyine yerleşip gelişimini sürdürürken, dış gebelikte bu süreç yanlış bir yerde gerçekleştiğinden gebelik sağlıklı bir şekilde ilerleyemez.

Dış Gebelik Nasıl Oluşur?

Dış gebelik, yumurtanın sperm tarafından döllenmesinden sonra rahme ulaşamayıp başka bir yere yerleşmesi sonucu meydana gelir. En yaygın görüldüğü bölge fallop tüpleridir. Ancak daha nadir olarak yumurtalıklarda, karın boşluğunda veya rahim ağzında da oluşabilir.

Döllenmiş yumurta rahim dışında gelişemez, çünkü bu bölgelerde gebeliğin sürmesi için gerekli olan beslenme ve destek koşulları yoktur. Erken dönemde fark edilip müdahale edilmezse, tüplerin yırtılmasına ve iç kanamaya neden olabilir.

Dış Gebelik Belirtileri

Erken evrelerinde normal bir gebelik gibi belirti verebilir. Ancak ilerleyen günlerde aşağıdaki semptomlar görülebilir:

  • Adet gecikmesi ve pozitif gebelik testi
  • Alt karın bölgesinde tek taraflı ağrı
  • Vajinal lekelenme veya kanama
  • Omuzda ağrı (iç kanama belirtisi olabilir)
  • Baş dönmesi, bayılma hissi
  • Düşük tansiyon ve hızlı nabız (şiddetli iç kanama durumunda)

Bu belirtiler fark edildiğinde acil şekilde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Dış Gebeliğe Neden Olan Risk Faktörleri

Bazı durumlar riski artırabilir. Bu risk faktörleri şunlardır:

  • Daha önce dış gebelik geçirmiş olmak
  • Fallop tüplerinde tıkanıklık veya hasar (enfeksiyon, ameliyat sonrası skar dokusu)
  • Tüpligasyon (tüp bağlatma) işlemi sonrası oluşan gebelikler
  • Endometriozis
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (klamidya, gonore gibi)
  • Doğurganlık tedavileri (tüp bebek uygulamaları)
  • Sigara kullanımı

Bu risk faktörlerine sahip kadınların, gebeliklerinin erken döneminde dikkatli şekilde izlenmeleri önerilir.

Tanısı Nasıl Konur?

Gebelik şüphesi olan kişiye aşağıdaki test ve görüntüleme yöntemleri uygulanır:

  • Beta-hCG testi: Gebelik hormonu seviyeleri ölçülür. Dış gebelikte artış beklenen kadar olmayabilir.
  • Transvajinal ultrason: Rahim içinde gebelik kesesi olup olmadığı kontrol edilir. Rahim dışında kitle veya sıvı birikimi de tanıya yardımcı olabilir.
  • Pelvik muayene: Doktor, hassasiyet ve büyümüş kitle olup olmadığını değerlendirir.

Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir?

Dış gebeliğin tedavisi, tanı konulduğu zamana ve hastanın genel durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

1. İlaç Tedavisi

Metotreksat adı verilen bir ilaç, döllenmiş hücrelerin büyümesini durdurur. Bu yöntem, tüplerin yırtılmadığı ve dış gebeliğin erken evrede olduğu durumlarda tercih edilir. İlaç sonrası hormon düzeyleri takip edilerek gebeliğin tamamen sonlandığı doğrulanır.

2. Cerrahi Müdahale

Eğer tüp yırtılmışsa ya da iç kanama varsa, acil cerrahi gerekir. Genellikle laparoskopik yöntemle yapılır. Operasyon sırasında hasar gören fallop tüpü çıkarılabilir veya onarılabilir.

3. İzlem ve Takip

Nadir durumlarda, eğer gebelik kendi kendine sonlanmaya başlamışsa ve hasta stabil durumdaysa, sadece düzenli hormon takibi ile izlem yapılabilir.

Dış Gebelikten Sonra Doğurganlık Etkilenir mi?

Dış gebelik geçiren kadınların bir kısmında doğurganlık etkilenebilir. Ancak birçok kadın dış gebelikten sonra sağlıklı gebelikler yaşayabilmektedir. Eğer bir fallop tüpü alınmışsa, diğer tüp sağlıklıysa doğal yolla hamile kalmak mümkündür. Dış gebelik sonrası hamile kalmayı düşünen kadınlar mutlaka bir kadın doğum uzmanı gözetiminde planlama yapmalıdır.

Dış Gebelikten Korunma Yolları

Dış gebeliğin tamamen önlenmesi mümkün olmasa da risk faktörlerini azaltmak mümkündür:

  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak
  • Sigara kullanmamak
  • Daha önce dış gebelik geçirmişse gebeliğin erken döneminde doktora başvurmak
  • Üreme sistemi hastalıklarının erken teşhis ve tedavisini sağlamak

Dış gebelik, erken tanı ve müdahale ile başarıyla tedavi edilebilecek ancak ihmal edildiğinde hayati tehlike yaratabilecek ciddi bir durumdur. Gebelik belirtileri olan her kadının, özellikle karın ağrısı veya anormal vajinal kanama yaşıyorsa zaman kaybetmeden doktora başvurması çok önemlidir. Sağlıklı bir gebelik süreci için, ilk haftalardan itibaren düzenli doktor kontrollerine gitmek büyük fark yaratır.

Temmuz 10, 2025