Denge kaybı ve sersemlik hissi olarak tarif edilen baş dönmesi birçok sebeple ortaya çıkabilmektedir. Günün yorgunluğu, ani hareketler, uzun süre aç kalmaya bağlı kan şekeri düşmesi gibi sebeplerle ortaya çıkan baş dönmeleri genellikle herhangi bir hastalığı işaret etmemektedir. Bu tür baş dönmeleri kısa sürede kendiliğinden geçmektedir ve endişe edilmemelidir. Ancak sık tekrarlayan ve sebepsiz meydana gelen baş dönmeleri çeşitli hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle ihmal edilmemelidir.

Baş dönmesi nedir?

Kişinin kendisinin ya da çevresindeki nesnelerin dönüyormuş gibi hissetmesi durumu baş dönmesi olarak tanımlanır. Çoğunlukla vertigo ile eş anlamlıymış gibi kullanılmaktadır. Ancak baş dönmesiyle vertigo tam olarak aynı anlama gelmemektedir. Baş dönmesi basit bir durumun sebep olduğu bir şikayet olabilmektedir. Vertigo ise tek başına bir hastalık olmamakla birlikte genellikle altta yatan bir hastalığın meydana getirdiği ciddi bir semptomdur.

Baş dönmesi nedenleri nelerdir?

Baş dönmesi altta yatan bir hastalık olmadığında genellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilmektedir:

  • Ani hareket, ani oturma ya da yataktan aniden doğrulma vb. hareketler
  • Kendi etrafında dönme,
  • Ağır egzersiz yapmak,
  • Yoğun stres,
  • Yoğun fiziksel aktivite ve buna bağlı oluşan yorgunluk,
  • Alkol veya madde kullanımı,
  • Tansiyon değişimleri,
  • Çeşitli ilaçlar,
  • Uzun süre susuz kalmış olmak,
  • Aşırı sıcak hava,
  • Araç tutması

Yukarıda verilen durumlardan herhangi birisi nedeniyle oluşan baş dönmesi şikayeti genellikle geçicidir. Bununla birlikte sebep olan durum ortadan kalktığında problem de ortadan kalkar.

Baş dönmesi çeşitli hastalıkların semptomu olarak da görülebilmektedir. Beyin dışı nedenlerle oluşan baş dönmeleri periferik vertigo olarak adlandırılmaktadır. Periferik vertigoya kulak ile ilgili problemler, kalp hastalıkları, metabolik hastalıklar, enfeksiyonlar sebep olabilmektedir. Beyindeki bir hastalıktan kaynaklanan baş dönmeleri ise santral vertigo olarak açıklanır.

Baş dönmesine sebep olan hastalıklar:

  • Halk arasında kristal oynaması olarak bilinen Poziyonel Vertigo (BPPV)
  • İç ve orta kulak enfeksiyonları
  • Üst solunum yolu enfeksiyonları
  • Metabolik hastalıklar (diyabet, tansiyon, tiroit hastalıkları vb.)
  • Kansızlık (Anemi)
  • Migren
  • Gebelik
  • Kalp hastalıkları
  • Beyin tümörleri
  • Anevrizma, beyin kanaması
  • Kafa travmaları
  • Nörolojik hastalıklar (Parkinson, MS, Epilepsi vb.)
  • Psikolojik hastalıklar (Panik atak, anksiyete, depresyon vb.)

Baş Dönmesi Nasıl Geçer? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Baş dönmesinde tedavi için öncelikle şikayete neyin sebep olduğu bilinmelidir. Altta yatan hastalığa yönelik tedavi ile birlikte şikayetin de ortadan kalkması hedeflenir. Ancak bazı baş dönmeleri geçicidir. Böyle bir durumda herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır.

Herhangi bir hastalığa bağlı olmayan durumlarda;

  • Öncelikle başınızın dönmesine sebep olan durumun ne olduğunu tespit edin.
  • Tespit ettiğiniz bu durumun ortadan kalkmasını sağlayın. (Örneğin kan şekeriniz düşmüşse bir şeyler yiyebilir, yorgunluk kaynaklıysa dinlenmeye geçebilirsiniz.)
  • Başınız dönmeye başladığında ayaktaysanız tutunmak için bir yerden ya da birinden destek alın.
  • Kontrollü bir şekilde bir yere oturun. Eğer oturacak herhangi bir eşya yoksa yere çömelin. Bu sayede baş dönmesine bağlı oluşabilecek düşme ve travmaların önüne geçebilirsiniz.
  • Baş dönmesine neden olan durumun farkındaysanız ve çevrenizde o an biri varsa bunu mutlaka paylaşın ve yardım isteyin.
  • Sık tekrarlayan vertigo vakalarında mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.
Kasım 3, 2022