English
Arabic
Vertigo bir eksen çevresinde dönmek anlamına gelir. Çoğunlukla yatay düzlemde olmakla birlikte uzayın her üç düzleminde de ortaya çıkabilen yalancı yer değiştirme hissidir. Gerçekte var olmadığı halde eşyaların çevresinde döndüğünü ya da gözlerini kapadığında kendisinin eşyaların çevresinde döndüğünü hissetmemizdir. Yani bir çeşit hareket halüsinasyonudur.
Baş dönmesi ve denge hastalıkları çok çeşitlidir, denge sisteminin hangi bölümü tutulmuşsa semptomların ağırlığı ve hafifliği ona göre değişir.
Baş dönmesi ve denge hastalıkları sanılanın aksine çok sık görülen genelde iç kulak kaynaklı olan rahatsızlıklardır. Sağlık kuruluşlarına başvuran tüm hastaların % 5 inde, KBB ve nöroloji gibi bu hastalıklarla ilgilenen kliniklerde % 15 oranında görülür.
Dengenin sağlanmasındaki amaç; ağırlık merkezimizi dayanma düzlemi içine düşürmek, dururken ya da hareket halindeyken sürekli olarak ağırlık merkezimizi denge düzlemi içinde tutmaktır. Böylece dururken veya hareket halinde düşmemiz engellenmiş olur.
Denge uyarılarını beyne üç sistem iletir;
- 1- Vizüel sistem (görme)
- 2- Vestibüler sistem (iç kulak)
- 3- Proprioseptif sistem (eklem ve kaslarımızdaki derin duyular)
Burada en önemli görevi vestibuler sistem üstlenmiştir. Vestibuler sistemin bir ucu iç kulakta diğer ucu beyinciktedir. İç kulaktaki denge organı işitme organıyla yan yana ve bağlantılıdır. Bazı baş dönmesi hastalıklarında işitmenin azalması veya kulak çınlaması bu yüzdendir. İç kulaktaki
yarım daire kanalları ve otolitik yapılar (denge kristalleri) denge organını oluşturur. Denge organından çıkan denge sinirleri aracılığıyla beyincikteki denge merkeziyle bağlantı sağlanır.
Baş dönmesi ve denge hastalıkları çok çeşitlidir, denge sisteminin hangi bölümü tutulmuşsa semptomların ağırlığı ve hafifliği ona göre değişir. Yani bu hastalık her hastada farklı bir klinik ile seyreder. Vertigonunu en sık görülen üç çeşidinden kısaca bahsedelim.
Vertigo Çeşitleri
Vestibüler nörinit: Denge sinirinin iltihabıdır. Şiddetli
baş dönmesi, bulantı ve kusmalarla seyreder. Hasta genellikle hastaneye yatırılıp serumlar içinde verilen ilaçlarla tedavi edilir. Hastalara evde de yatak istirahati önerilir. Baş dönmesinin tam geçmesi 3-4 haftayı bulur.
Meniere hastalığı: İç kulaktaki denge sıvısının basınç artışına bağlıdır. Baş dönmesiyle birlikte bulantı, kusma ve işitme kaybı da vardır. Tekrarlayan ataklarla seyreder. Tutulan kulakta sağırlık oluşabilir, bu yüzden işitme testleri yapılmalıdır. Şiddetli vakalar yatırılarak tedavi edilir. Bu hastalıkta tuz kısıtlaması önemlidir.
Benign paroksismal pozisyonel vertigo: Denge kristallerinin yerinden çıkıp yarım daire kanallarında yüzmesiyle oluşur. Harekete bağlı baş dönmesidir. Ani ayağa kalkmalar, hızlı sağa sola dönmeler ve öne eğilmelerde meydana gelir. Anlıktır 15-20 saniye sürer ve hareketle yineler. Tedavisinde denge kristallerini yerine oturtmayı amaçlayan manevralar
yapılır. Bazı durumlarda hastanın evde yapabileceği göz, baş ve vücut hareketlerini içeren egzersizler verilebilir.
Vertigo nadirde olsa iç kulak dışı sebeplerden kaynaklanabilir. Beyin veya beyincikle ilgili santral bir hastalıktan şüphelenildiğinde mutlaka nörolojik muayene yapılmalı, gerekirse kulak ve beyin MR’ı çekilmelidir.