Baş dönmesi yaşadığınızda çoğu zaman bunun vertigo mu yoksa baş dönmesi mi olduğunu merak edersiniz. Çünkü her baş dönmesi vertigo değildir. Kimi zaman basit bir yorgunluk ya da tansiyon düşüklüğü sebep olurken, bazen de denge sistemini etkileyen ciddi bir sağlık sorununa işaret edebilir. Peki, vertigo ile baş dönmesi arasındaki fark nasıl anlaşılır? Bu yazıda en çok merak edilen soruları yanıtlıyor, belirtileri, nedenleri ve tedavi yaklaşımlarını ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.

Vertigo Nedir?

Vertigo, kişinin kendi etrafında ya da çevresinin dönüyormuş gibi hissetmesidir. Bu durum, yalnızca baş dönmesi değil, aynı zamanda denge kaybı, bulantı, kusma ve gözlerde kayma gibi belirtilerle de birlikte görülebilir. Vertigo genellikle iç kulaktaki denge organlarının bozulması veya beyinle kulak arasındaki iletişimin aksamasından kaynaklanır.

Vertigonun Belirtileri

  • Şiddetli dönme hissi
  • Bulantı ve kusma
  • Denge kaybı
  • Gözlerin istemsiz hareket etmesi (nistagmus)
  • Terleme ve çarpıntı

Bu belirtiler birkaç saniyeden saatlerce sürebilir. Bazı hastalarda ataklar halinde tekrarlayabilir.

Baş Dönmesi Nedir?

Baş dönmesi, kişinin sersemlik, hafif sallanma veya dengesizlik hissetmesi durumudur. Vertigo kadar şiddetli dönme algısı yoktur. Daha çok tansiyon düşüklüğü, kansızlık, yorgunluk, sıvı kaybı veya psikolojik nedenlerle ortaya çıkabilir.

Baş Dönmesinin Belirtileri

  • Sersemlik hissi
  • Bayılacakmış gibi olma
  • Hafif denge kaybı
  • Kısa süreli bulanık görme
  • Halsizlik

Baş dönmesi çoğu zaman geçicidir ve ciddi bir hastalığa işaret etmez. Ancak sık tekrar etmesi durumunda araştırılması gerekir.

Vertigo mu Baş Dönmesi mi? Arasındaki Farklar Neler?

Vertigo ile baş dönmesi arasındaki farklar aşağıdaki gibidir:

  1. Hissettirilen durum: Vertigoda gerçek bir dönme algısı vardır. Baş dönmesinde ise daha çok sersemlik ve dengesizlik hissi olur.
  2. Süre: Vertigo atakları uzun sürebilirken, baş dönmesi genellikle kısa sürer.
  3. Şiddet: Vertigo daha şiddetli ve kişinin günlük yaşamını kısıtlayıcıdır.
  4. Eşlik eden belirtiler: Vertigoya bulantı, kusma ve göz hareketleri eşlik ederken, baş dönmesi genellikle bu kadar ağır belirtilerle seyretmez.
  5. Kaynaklandığı sistem: Vertigo çoğunlukla iç kulak ve denge sisteminden kaynaklanır. Baş dönmesi ise dolaşım bozuklukları, düşük tansiyon veya basit yorgunluk gibi sebeplerle ortaya çıkabilir.

Vertigonun Nedenleri

  • Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV): İç kulaktaki kristallerin yer değiştirmesi sonucu ortaya çıkar.
  • Meniere hastalığı: İç kulakta sıvı birikmesiyle oluşur.
  • Vestibüler nörit: Denge sinirinin iltihaplanmasıdır.
  • Migren kaynaklı vertigo: Bazı migren türleri baş dönmesi ile birlikte görülür.
  • Kafa travmaları: İç kulak yapılarında hasara yol açabilir.

Baş Dönmesinin Nedenleri

  • Düşük tansiyon
  • Kansızlık (anemi)
  • Kan şekeri düşüklüğü
  • Aşırı yorgunluk ve uykusuzluk
  • Sıvı kaybı ve susuzluk
  • Kaygı bozuklukları

Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Her iki durum da her zaman basit nedenlerden kaynaklanmaz. Şu belirtiler olduğunda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir:

  • Ani başlayan, şiddetli ve uzun süren baş dönmesi
  • Konuşma bozukluğu, çift görme veya yüzde düşüklük gibi nörolojik belirtilerle birlikte olması
  • Yürümekte zorluk ve dengeyi tamamen kaybetme
  • Şiddetli kulak çınlaması ve işitme kaybı eşlik etmesi
  • Baş dönmesi ile birlikte bayılma

Bu belirtiler felç veya beyinle ilgili ciddi hastalıkların habercisi olabilir.

Tanı Yöntemleri

KBB uzmanı ve nörologlar, şikâyetlerin nedenini anlamak için bazı testler yapar:

  • Fizik muayene ve denge testleri
  • Odyometri (işitme testi)
  • Vestibüler fonksiyon testleri
  • MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri

Tedavi Yöntemleri

Vertigo Tedavisi

  • İç kulak kristallerinin yerine oturtulmasını sağlayan manevralar (Epley manevrası)
  • İlaç tedavileri (bulantı önleyici, dengeyi düzenleyici ilaçlar)
  • Meniere hastalığında tuz kısıtlaması ve idrar söktürücüler
  • Nörolojik nedenlerde altta yatan hastalığın tedavisi

Baş Dönmesi Tedavisi

  • Bol sıvı tüketimi
  • Düzenli uyku ve dinlenme
  • Düşük tansiyon veya kansızlık gibi nedenlerin tedavisi
  • Psikolojik kökenli ise destekleyici tedaviler

Ses ve Denge Sağlığını Korumak İçin Öneriler

  • Düzenli uyuyun ve stresten uzak durun.
  • Günlük yeterli sıvı alın.
  • Ani baş hareketlerinden kaçının.
  • Alkol ve sigaradan uzak durun.
  • Uzun süren şikâyetlerde mutlaka doktora başvurun.

Sık Sorulan Sorular

Her baş dönmesi vertigo mudur?

Hayır. Baş dönmesi daha çok sersemlik hissidir, vertigo ise dönme algısıdır.

Baş dönmesi kansızlıktan olur mu?

Evet. Demir eksikliği anemisi baş dönmesinin yaygın nedenlerinden biridir.

Vertigo geçer mi?

Sebebe bağlıdır. BPPV gibi durumlar manevralarla tamamen düzelebilir. Kronik hastalıklarda kontrol altına alınabilir.

Vertigo tehlikeli midir?

Çoğu zaman basit nedenlerden kaynaklansa da Meniere hastalığı veya beyinle ilgili sorunlara da işaret edebilir.

Baş dönmesi için hangi doktora gidilmeli?

Öncelikle KBB uzmanına, gerekirse nöroloğa başvurulmalıdır.

Vertigo mu yoksa baş dönmesi mi? Nasıl anlaşılır?

Vertigoda çevrenin dönüyormuş gibi hissedilmesi ön plandadır ve bulantı, denge kaybı gibi belirtiler eşlik eder. Baş dönmesinde ise daha çok sersemlik ve bayılacakmış gibi olma hissi vardır.

Vertigo ve baş dönmesi sık karıştırılan ancak farklı mekanizmalara sahip durumlardır. Basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi olabilir. Özellikle uzun süren, şiddetli ve nörolojik bulgularla birlikte görülen baş dönmeleri ihmal edilmemeli, zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Unutmayın: Her baş dönmesi masum değildir, doğru tanı hayat kurtarır.

Ekim 11, 2025